Азизи НАҚИБЗОД
Боре устод Салим Аюбзод ба ҳамин мазмун навишта буд, ки барои тоҷик ду ранг вуҷуд дорад, сафеди сафед ё сиёҳи сиёҳ. Мушоҳидаҳо нишон доданд, ки дар баҳодиҳӣ ба ақидаву андешаҳо ва намояндагони касбу пешаҳо ҳамватанони мо воқеан танҳо аз ҳамин ду ранг истифода мекунанд. Ё сип-сиёҳ ё сап-сафед. Борҳо аз ҳамватанон шунидаам, ки “ҳамаи рӯзноманигорон беҷасоратанд”, “ҳамаашон тамаллуқкоранд”... Ё “ҳамаи шоирону адибон гирифтори мадҳу ситоишанд”, “Ҳеч асари хонданӣ надоранд”...
Ҳамин тариқ, гуфта мешуду мешавад, ки ҳамаи додгустарон беадолатӣ мекунанд, ҳамаи духтурон беинсофанду тамоми муаллимон ришвахоранд ва ғайра.
Ва шахсан худам дар бораи милисаҳову додгустарону додситонҳо, умуман кормандони мақомоти ҳифзи ҳуқуқ тасаввуре чунин доштам. Бархӯрди милисаҳои дағаллгуфтор бо мардум дар хиёбонҳо маро бештар ба ин андеша мутақоид месохт. Аммо таи ду соли охир, ки аз қазо ва бо тақозои касб корам бо мақомоти қудратӣ зиёд уфтод, андешаам дар ин маврид дигар гашт. Ҳамчуноне, ки миёни рӯзноманигорон шахсони содиқ ба арзишҳои касбӣ ва бовиҷдон зиёданд дар ин ниҳодҳо низ кам набудаанд. Дар ин ниҳодҳо бо муфаттишоне вохӯрдам, ки бо вуҷуди фишор аз болонишинон пой аз чорчӯби адолат фаро наниҳоданд. Аммо тавре зикр гашт, ҳамаи мо ҳамдигарро ё сиёҳ мебинем ё сафед.
Мансабдоре аз мақомот боре гуфт:
-Ту савдогареро бовиҷдон ва ҳалолкор аст, навиштаӣ! Магар савдогар бовиҷдон мешавад? Ман ҳечгоҳ савдогари бовиҷдонро надидаам! Ҳарчанд кӯшидам бифаҳмонам, ки фикраш ғалат аст, аммо қабул накард.
Ва як мақомотие, ки ман ҳар бор як соат маънои мафҳумҳоро барояш шарҳу тафсир мекардам, гаштаву баргашта такрор мекард:
-Ин қадар журналистони Шумо бесаводанд!
Аммо ончи муҷиби навистани ин матлаб шуд, вохӯрии тасодуфиам бо як нафар милисаи ҷавон,огоҳ ва сермутолиа шуд. Ду рӯз пеш ба таксие нишастам. Ронанда дар роҳ пурсид, ки магар рӯзноманигор нестам? Оё ҳануз дар “Озодагон” кор мекунам? Ҳамин тавр суҳбати мо оғоз гардид ва наздики як соат аз ҳар тараф гуфтугӯ кардем. Маълум гардид, ронанда милиса буда, дар рӯзҳои фароғат мусофирбарӣ мекарда, то даст ба ришва ва ҳаром назанад. То кудаконаш нони ҳалол бихӯранд. Ҳамсуҳбатам гила кард, ки мардум гумон мекунанд, ки ҳамаи милисаҳо бесаводанд, вале дар асл чунин нест ва милисаҳои сермутолиа ва босавод низ ҳастанд. Гуфтам, оре, дигар ман чунин фикр намекунам ва ба гуфтаи ту шак надорам.
Хулас, хеле суҳбат кардем ва ҳоло агар гуям, ки ин ҷавон онқадар огоҳ, пурхонда ва донишманд буд, ки шояд аз ҳамсолонаш дар Донишгоҳҳои кишвар назираш набошад, шояд боз ҳамон сиёҳбинии тоҷикиатон нагузорад, ки бовар кунед.
Аммо воқеъиятро гуфтам.
Ва рангҳо на фақат сиёҳу сафеданд.
Ва агар ҳама сиёҳ мебуд, аз ин Ватан ва ин миллат нишон намемонд.
Ва шукри будани сафедҳо!
Ва то сафедҳо ҳастанд ин Ватан пойдор хоҳад монд!