“Танишҳои ҳавойӣ” миёни Тоҷикистону Русия, ки дорад бештар доғтар мешавад, мавзӯи баҳс дар доираҳои мухталифи ҷомеа шудааст. Шабакаҳои иҷтимоӣ низ бештар ҳамин баҳсро ба миён мекашанд. Зимнан, “Озодагон” ҳам аз чанд соҳибназари тоҷик пурсид, ки сабабҳои ин танишро дар чӣ мебинанд?
Парвиз МУЛЛОҶОНОВ, сиёсатшинос
Ин масъала сиёсӣ набуда, иқтисодӣ мебошад. Ин ҷо масъалаи манфиатҳои ширкатҳои ҳавопаймоии Тоҷикистону Русия аст. Аз ин корҳо муҳоҷирони меҳнатӣ зарар мебинанд ва он ба муносибатҳои ду давлат таъсирӣ манфӣ низ дорад. Он ширкатҳое, ки дар фурудгоҳи “Жуковский” кор мекунанд ва ба баъзе аз гуруҳҳои манфиатдор дар дохили ҳукумати Русия вобастаанд, аз ин ҳолат истифода карда, ба мавқеи ҳукумати Русия таъсир расониданд.
Раҷаби МИРЗО, рӯзноманигор
Шояд Кремл мутмаин буд, ки Душанбе то поёни соли 2016 дар масоили барои Русия стратегие, чун пайвастан ба узвияти ЕвразЭС тасмими барои Кремл мусбату мувоффиқ мегирад. Шояд ин интизорро доштанд, ки дар паёми ахири президент Раҳмон ишорае дар ин замина сурат мегирад. Вале, тавре дина шоҳид будем, Раҳмон ба бахши сиёсати хориҷӣ хеле кам аз ҳар вақти дигар ист намуд ва ягон паёми мушаххас ба ягон самт надод. Таваҷҷуҳ кардед, ки “ҷангҳои ҳавоӣ” ҳамагӣ чанд дақиқа пеш аз рӯзи паём гӯё ҳал ва баьди ироаи паёми Раҳмон аз нав “гарм” шуд. Душанбе низ ҳоло паст омаданӣ нест ва тавре шоҳид шудем, тибқи хабарҳои ахир парвози як ширкати русиро қать кард. Ин дар ҳоле ки Кремл соли равонро соли худ ҳисоб мекунад, ки дар иқдомгириҳои байналмилалӣ ҳарфи онҳоро ба назар мегиранд ва шояд сахт барошуфта ҳам мешавад, ки як ҳукумати аз онҳо сахт вобаста “нописандӣ” дорад. Агар чунин ҳарфу садо ҷо дорад, шояд Маскав чанд “қартаи иловагӣ” ҳам дорад, ки онҳоро истифода мекунад. Ба ҳар сурат, мо ёд надорем ягон баҳсеро бо Душанбе, ки Маскав аз он бе ҳосил баромада бошад. Аммо ҳукумати Тоҷикистон ин дафъа чӣ хоҳад кард, саволи хеле мушкил аст. Хоса, пас аз он ки дирӯз ҷаноби Раҳмон рӯи манфиатҳои миллӣ исти бештар кардан мехост. Аз табъу кайфияти ӯ дирӯз дар вақти ироаи паёмаш, ба хулосае омадан мумкин аст, ки ҳукумат феълан посухи муносиб барои “сиёсати дарҳои боз”-и худ пеши таъинкунандаҳои сиёсати минтақавӣ пайдо накардааст.
Рустам ЛАТИПОВ, раиси Ҳизби аграрии Тоҷикистон
Қатъ гардидани парвозҳо муваққатӣ буда, ҳалли худро меёбанд. Ин сирф мушкили иқтисодӣ мебошад. Муаммоҳое, ки манфиатҳои тарафҳоро дар бар мегиранд, сабаб шуд, ки парвозҳо қатъ шаванд. Аммо ман фикр мекунам, ки ҷониби Тоҷикистон бояд манфиатҳои худро дар ин масъалаҳо ҳифз кунад. Қатъ шудани парвозҳо бар зарари ҳарду ҷониб мебошад. Фикр накунам, ки барои муввақатан қатъ шудани парвозҳо муносибатҳои дуҷониб сард шаванд.
Ҷонӣ САФАРЗОДА, муоҷири меҳнатӣ:
Ҷанги нафси киссаӣ, ки дар паси ин ширкатҳо пур мешаванд. Агар ин ба фоидаи муҳоҷирон бошад, ҳеч кас даъво ҳам нахоҳад кард. Барои ҳамин дар ин ҷо чамш ба маблағи муҳоҷирони бечора алло кардан аст ва аз ин истифода мебаранд. Беҳтараш ин ҷо метавонистанд, ки ин муборизаро аз нархҳо сар кунанд. Ширкатҳои тоҷикӣ бениҳоят нархҳои қиммат доранд. Ман ду маротиба тавассути ширкатҳои ватанӣ парвоз кардам: ҳавопаймо дер омад, интизор шудем, роҳбаладҳои ҳавопаймо муомилаи хуб надоштанд ва болои ин 6 соат парвоз буд. Ин боис шуд, ки ман аз ширкатҳои ватанӣ истифода намебарам. Дигар ин ки Тоҷикистон хоҳад, нахоҳад гуфтаи Русия мешавад. Ман намедонам, ки барои чӣ даъвоҳое, ки медонанд ҳалли худро намеёбад, пешниҳод мекунанд?
Каримҷон ЁРОВ, роҳбари созмони ҳомии ҳуқуқи муҳоҷирони тоҷик --“Этмос”
Ин мушкил дер давом намекунад, чунки дар Тоҷикистон бар зарари кисаи худ кор намекунанд. Аммо бояд таъкид намуд, ки инҷо гап сари баробарӣ намеравад, Тоҷикистон он қадар ҳавопаймо надорад, ки баробариро таъмин созад. Гапи асосӣ аз даст додани “монополия” ва нарху наво аст. Бубинед, нархи парвоз ба вилояти Ош ва шаҳри Бишкеки Қирғизистон, ки бо шаҳру маркази Тоҷикистон қариб дар як масофа ҷойгиранд, то се баробар фарқ мекунад. Магар қирғизҳо нафти худро доранд ё рост аз Русия бе гузаштани дигар давлатҳо ба давлати худ мерасанд? Агар гап дар сари нафт бошад, Тоҷикистон чаро аз дигар давлатҳо бо нархи арзонтар онро харид намекунад? Инҳо ҳама як баҳонае беш нестанд. Шарти асосии Тоҷикистон дар асл ин аст, ки нархи чиптаҳо поён нараванд ва аз русҳо талаб мекунанд, ки бо нархи пешниҳодкардаи онҳо парвоз кунанд.