03 фев 2016 15:55Тоҷикистон / Дуруст бинависем / Иҷтимоӣ / Тема дня

Чаро "эҳтиромона"-ро намешавад ислоҳ кард?

Яке аз ғалатҳои “ҷонсахт”, ки ахиран фарогир шуда ва ба ҳеч васила намешавад онро ислоҳ кард, ҳамин калимаи “эҳтиромона” аст.

“Эҳтиром” исми маънӣ (муҷаррад) аст, ба саволи “чӣ?” ҷавоб мешавад. Мисли шуҷоат, шарм, иззат ва аз ин қабил. Ҳамон қадар ки “шуҷоатона”, “шармона” ва “иззатона” гуфтан ғалат бошад, ҳамон андоза “эҳтиромона” низ ғалат аст. Яъне “она” анҷомае нисбатсоз аст, ки ба сифат мепайвандад (на ба исм) ва навъи амалеро баён мекунад, ки сифати манзуреро ҳамроҳ дорад. Ба иборати дигар, агар бихоҳем, анҷомаи мазкурро бо он калимаҳо бипайвандем, аввал бояд аз он исмҳои маънӣ (муҷаррад) сифат бисозем. Яъне “боэҳтиромона”, “бошармона” ё “бешармона”, “бошуҷоатона” ё “шуҷоона” ва ғайра. Аммо дар мавриди “боэҳтиромона” бояд гуфт ки бидуни “она” ҳам “бо эҳтиром” навиштану гуфтан кофист, ҳатто шартан метавон “боэҳтиром” (пешояндро часпида) навишт.

Шояд касоне эътироз кунанд, ки пас чи тавр аз калимаи исмии “мард” ба воситаи анҷомаи “она” сифат сохта шудааст? Дар посух бояд гуфт, ки дар ин маврид аз калимаи “мард” на ҷанбаи исмии он, балки ҷанбаи сифатии он, ки ба маънои шуҷоат ва диловарӣ ва сифоти дигар аст, манзур гардидааст ё чизе, ки нисбат ба ҷинси музаккар (дар муқобили муаннас) дорад, ки ҳамчунин навъе аз сифат аст (қайд). Ё вақте “хизмати хирсона” мегӯйем, манзур аз “хирс” сифати нодонӣ ва ҷаҳолат аст.

Маншаи ин ғалат корбурди иштибоҳӣ аз вожаи “эҳтироман” мебошад, ки дар навиштору гуфтори ҳамзабононамон ба маънои “бо эҳтиром” меояд ва дар қиёси калимаҳое чун “сидқан”, “эҳтиётан”, “зӯран” сохта шудааст. Пас, лозим аст, минбаъд аз ин мафҳум ба сурати “бо эҳтиром” (боэҳтиром) ё “эҳтироман” кор бигирем. “Муҳтарамона” низ саҳеҳ аст.

Рустами ВАҲҲОБ
(Аз саҳифаи “Дуруст бинависем”, Фейсбук)

Мӯҳр

Хабарҳои монанд:

Вахоб

номаъкул карди. Калимаи эхтиромона бисёр гуворо буда дили инсонро нарм мекунад, хатто дар муоширати хамзабононамон Эрону точикони Афгонистон фаровон истифода мешавад. Аз шабакаи Озодагон эхтиромона хохишмандам чоп намоед.

Ҷавоб диҳед Иқтибос Шикоят

Student

монен гуфтан бгиран ягон бади надора хамаи забонхо вобаста ба вакту замон иваз мешаванд!! бачои як калимара як сол фикр кадан хатогии дига касора ёфтан ягон техника ё технологияи Нав фикр кни намешава?!!

Ҷавоб диҳед Иқтибос Шикоят

Сухроб

Вахоб,

Ҷавоб диҳед Иқтибос Шикоят

тоҷик

Вахоб,
туро чи ба ин баҳсҳо ва мантиқу илму вожа
ту бра гусфвндота бчарон хдтам бху бчар бгард

Ҷавоб диҳед Иқтибос Шикоят

Эзоҳ илова кунед