Игор Лякин-Фролов, сафари Русия дар Душанбе дар нишасти САҲА гуфтааст, сафи тундравон ва ҷангиёни тероррист ба шиддат меафзояд ва ягон даъвои пешгирӣ ва рафъи радикализм дар минтақа вуҷуд надорад. Вобаста ба ин “Озодагон” аз коршиносон пурсид: Чаро сафи ифротиён ба шиддат дар ҳоли афзоиш аст?
Акрамхон ЗИЁДУЛЛОҲ, коршиноси аршади таърих
Ҳарчанд ба назри банда посухи ин суол борҳо дода шудааст, аммо лозим медонам ба чанд нукта ишора намоям: 1 - Муҳимтарин масъала ин аст, ки коршиносон далели гаравидани ҷавонон ба сафи ифротгароёнро адами огоҳии онон аз масоили марбута медонанд. Бинобар ин беҳтар мебуд, ҷиҳати огоҳии бештари онон барномарезии дақиқ анҷом бигирад. 2 - Дар ҳамин росто, ба назар мерасад, муҳимтарин омили адами огоҳии ҷавонон, (махсусан навҷавонон ва ҷавонони зери 18 сола) аз масоҷиди расмии кишвар мебошад. Зеро бо вуруди ҷавонон ба марокизи расмии динӣ-мазҳабӣ сатҳи огоҳии онон аз дини обову аҷдодамон ва ҳувияти мазҳабиамон боло хоҳад рафт ва дигар аз паи фурсатталабони ифротгаро нахоҳанд буд. Афроде ҳастанд, ки аз ноогоҳии ҷавонони мо сӯистифода намуда ва бо истифода аз ноогоҳии онон, ин ҷавонони маъсусму мазлумро ба сӯи афкори палид ва касифи худ ҷалб менамоянд. Мо медонем, ки ҷараёнҳои ифротгаро аз тариқи шуури динии ашхос нуфуз мекунанд, бинобар ин мутаваллии аслӣ ва хунсокунандагони ин ҷараёнҳо ва зудудани ин афкори палид аз зеҳни ҷомеа фақат аз дасти коршиносони динӣ, ё ҳамон муллоҳои огоҳ бармеояд. 3 - Нуктаи сеюм ин аст, ки ба далоили маълум, бештари ҷавонони кишвар барои пайдо намудани маблағҳои ночизе дар ҷустуҷӯи кор ба кишварҳои хориҷӣ, махсусан Русия муҳоҷират намудаанд. Ин шаҳрвандони тоҷик, дар Русия аввал ба қасди пайдо намудани ҷои кор ва таъмини маоши зиндагӣ сафар намуда, вале дар он ҷо ба доми шайтонсифатони ифротгаро меафтанд, ки мутаассифона корашонро хуб медонанд ва ворид ҳастанд, ки чӣ гуна ашхоси соддаро гӯл зананд. Абзори онҳо барои гул задани ҷавонони мо боз ҳамон абзорҳои динист. Бинобар ин, агарчи аз муҳоҷирати меҳнатӣ роҳи гурез вуҷуд надорад ва ҳамасола иддаи зиёде низ ба сафи муҳоҷирон изофа мегардад, интизор меравад, ширкатҳову муассисоти давлатӣ ва хусусӣ дар фикри кор ва шуғли ҷавонон бошанд, то ҳадди ақал чанд фоизе аз сели ин ҷараён маҳор гардад.
Саъдии ЮСУФӢ, таҳлилгар
Ба бовари ман ифротишавии ҷавонон омилҳои зиёде дорад. Фақру нодорӣ, яъсу ноумедӣ ба оянда, афрсурдагӣ ва дилмондагӣ аз ҳаёту зиндагӣ ва адами шинохти комилу кофӣ аз дин.
Алим ШЕРЗАМОНОВ, раиси бахши ҲСДТ дар Бадахшон
Аз нигоҳи банда на фақат дар Осиёи Миёна ва на фақат ифротгароӣ дар байни мусалмонон, балки дар соири давлатҳое, ки режимҳои худкома доранд, новобаста аз мазҳаб ва имонашон, албатта ифротгароӣ афзоиш меёбад, мардум маҷбур ба вокуниши шадидтар нисбати чунин режимҳо мешавад. Барои мисол дур рафтан даркор нест. Укроин, Сурия, пеш аз он Миср, Гурҷистон. Сабаби асосии ифрот худи хукуматҳои худкома ва муносибаташон ба шаҳрвандон, нақзи хуқуқҳояшон ва нотавонии таъмини ҳаёти маишии онҳо мардумро маҷбур ба ифрот мекунад.