Хуршеди Атовулло: Мақомдорон дар симои журналист душманро мебинанд
Хабарнигори “Озодагон” -- Муҳаммад Тилавзода дар рӯзи 10-солагии Маркази тадқиқоти журналистии Тоҷикистон (МТЖ) бо Хуршеди Атовулло, муассиси ин марказ суҳбате анҷом дод ва нахуст аз ӯ пурсид, тайи ин муддат ба ҳадафҳое, ки доштед, расидед?
Хуршеди Атовулло: “Даҳ сол пеш бо идеяи пешниҳодкардаи Сафват Бурҳонов як маркази тадқиқоти журналистӣ таъсис додем. Ҳоло мебинам, ба ҳадафҳое, ки доштем, то андозае расидаем, аммо фикр мекунам даҳ сол он қадар соле нест, ки дар бораи ҷамъбаст ё хатми тамоми орзуҳо ва нақшаҳо гап занем. Гумон мекунам, ин ҳанӯз оғози кор аст ва идома хоҳем дод”.
Озодагон: Дар Тоҷикистон дар ҳоли ҳозир мудири як ташкилоти мустақили рӯзноманигорӣ будан фикр мекунам хеле мушкил аст. Дар пайи фишору баҳсҳои зиёди додгоҳӣ боре фикри аз раҳбарии марказ даст кашидан ё ба фаъолияти он хотима доданро кардаед?
Хуршеди Атовулло: “Не. Аслан фикри аз ин даҳшатноктар пайдо шуда буд, ки умуман аз баҳри журналистика бояд бароям. Бояд гуфт, дар муддати даҳ соли фаъолият дар баробари дастовардҳое, ки доштем - таъсиси се нашрия ва ду сайти интернетӣ, мушкилиҳо низ зиёд буданд. Масалан, ба муддати се-чор моҳ, тирамоҳи соли 2010 аз нашр боз мондани нашрияи Фараж боиси он гардид, ки теъдоди нашри мо кам шавад. Пеш аз соли 2010 теъдоди нашри Фараж наздики 10 ҳазор буд ва баъди се-чор моҳ нашр нашудани рӯзнома теъдоди он кам шуд, ки зарбаи сахте ба марказ буд. Ман ёд дорам, ки чигуна мо нашрияро дар коғазҳо дастӣ омода мекардем. Ғайр аз ин бо сабабҳои гуногун чанд муддат сайти интернетии мо аз фаъолият бозмонд ва албатта дар ҳамин ҳолатҳо, ки душворӣ пайдо мешуду онҳое ки то дирӯз қаҳрамони ту буданд ва барошон минбар медодӣ, роҳашонро дигар карда мегузаштанд, андешае пайдо мешуд, ки умуман аз баҳри журналистика бароям”.
Озодагон: Баъзеҳо мегӯянд, МТЖ он шуру шаре, ки 5-6 сол қабл дошт, надорад. То куҷо ба ин андеша розиед?
Хуршеди Атовулло: “То андозае дуруст мегӯянд. Барои чи? Ба хотири он ки вақте мо МТЖ-ро таъсис додем, он аввалин Маркази тадқиқоти журналистӣ дар ҳудуди Осиёи Миёна буд ва ҳанӯз мардум намедонистанд, ки тадқиқиоти журналистӣ чӣ аст. Вақте корро оғоз кардем, баҳсҳои зиёде ҳам буд, ки чунин жанр нест, вале бо гузашти вақт имрӯз ҳама рӯ ба тадқиқоти журналистӣ овардаанд. Албатта марказ дар ин моваро мавқеашро аз даст надодааст, вале тадқиқоти журналистӣ имрӯз моли бозоргир шуд ва бисёре аз созмонҳои журналистӣ, монанди Институти ҷанг ва сулҳ, SCOOP бевосита ба тадқиқоти журналистӣ рӯй овардаанд. Нашрияҳо низ имрӯз дар назди худашон оҷонсиҳои тадқиқоти журналистӣ боз кардаанд. Онҳое, ки дар ин жанр менависанд, қариб ҳамаашон даспарварони МТЖ-и мо ҳастанд”.
Озодагон: То ҷое медонем, марказ ба омӯзиши кадрҳои ҷавон низ машғул аст ва аз нигоҳи Шумо насли муваффақи марказ кадом насл аст?
Хуршеди Атовулло: “Ман наметавонам гӯям насли муваффақ, барои онки дар ҳар гуруҳе, ки худам омода мекунам ҳастанд нафароне, ки муваффақ мешаванд. Аз дастпарварони муваффақи марказ метавонам аз Муҳаё Нозимова, Гулафшон Соқиева, Фарангис Набиева, Уғулой Мухторова, Ҷасур Абдуллоев, Нилуфар Собирова, Мазҳаб Ҷумаев, Абдукарим Раҷабов ном барам. Чунин нафарон зиёданд ва баъзеи онҳо натавонистанд бори журналистикаро кашанд ва дар ин миён гум шуда рафтанд. Дар ҳар гуруҳе, ки мо тарбият мекунем ҳатман се ё чор нафар журналистони ояндадор ҳастанд”.
Озодагон: Дар бораи саркардаҳо ё сарсупурдаҳои марказ ҳам чизе бигӯед
Хуршеди Атовулло: “Тавре ишора кардам, идеяи таъсиси марказ аз Сафват Бурҳонов буд, бинбар ҳамин метавонам аз вай ҳамчун як нафари сарсупурдаи марказ ёд кунам. Аз онҳое, ки баъд аз ӯ буданд - Сангин Гулов, шодравон Ҷумаи Толиб, ки дар баробари ман кушиш мекард ба журналистон чизе биомӯзад, Холиқназар Ҷумаев ва дигарон. Ман наметавонам насл гӯям, ман метавонам гӯям, ки шахсиятҳо ҳастанд. Аз 10-15 нафари як насл танҳо як ё ду нафар воқеан муваффақ ва сарсупурда мешавад”.
Озодагон: Тайи 10 сол марказ бисёр баҳсҳои судӣ дошт ва ин баҳсҳо барои фаъолияти марказ то куҷо таъсири манфӣ гузошт?
Хуршеди Атовулло: “Таъсири манфии чунин баҳсҳо барои фаъолияти марказ зиёд буд. Ба наздикӣ дар як нишаст ман ин нуктаро зикр кардам, бадбахтона имрӯз чунин шудааст, ки вақте як мансабдор ё намояндаи мақомотро танқид мекунӣ, вай бо истифода аз тамоми шиносу наздику хешу таборе, ки дорад ба сари нашрия кушиш мекунад рӯзи сиёҳ биёрад. Чандин бор чунин ҳолатҳо шуданд. Дар як баҳси судӣ, ки нашрияи Фаражро ба суд доданд, ба судя гуфтам, ки намешавад, ба ҷои ман адвокат иштирок кунад ва ё намешавад, ки баррасии парванда ба рӯзи душанбеву сешанбе нею ба дигар рӯз гузошта шавад, то мо корамонро бинем. Дар посух ҷавоби рад мегирифтем. Баъди ҳал шудани қазия дар як ҷо бо он судя вохӯрдем ва гуфт, мебахшӣ, аз зинаҳои болоии суд супориш шуда буд, то танҳо рӯзи душанбе ва сешанбе туро даъват кунам ва ҳатман худат биёӣ, ки ба кори рӯзномаат халал ворид шавад. Ин гуна ҳолатҳо буданд. Хушбахтона ё бадбахтона намедонам ҳолате шудааст, ки дар натиҷаи чунин баҳсҳо имрӯз кормандони ман дар баробари журналист будан адвокат ҳам ҳастанд. Барои чи? Барои онки баҳсҳои судӣ зиёд аст ва танҳо худи нашрияи “Фараж” наздики 15 баҳсҳои судӣ дошт, ки хушбахтона ягонтоашро набохтааст ва имрӯз баҳсҳои судӣ атрофии “Самак” ҳам зиёданд. “Ману ту” ҳам чанд баҳси судӣ дошт, ки мо кушиш кардем то баррасӣ нарафта, ҳал созем. Баҳсҳо зиёд ҳастанд ва ба кор монеа эҷод мекунанд ва вакте ин чиз фармоишӣ аст, албатта алам мекунад. Лекин мубориза аст дигар”.
Озодагон: Имрӯз баъзеҳо фазои журналистии кишварро ба фазои журналистии Кореяи Шимолӣ ва баъзан Эрон монанд мекунанд. Назари Шумо дар ин маврид чист?
Хуршеди Атовулло: “Вақте дар конфронсҳои зиёди минтақавӣ ширкат мекунам ба ин нуқта розӣ шуда наметавонам, махсусан вақте ҳоли зори журналистони туркман, узбакро мебинам. Агар нигоҳ кунем дар тамоми сайтҳои интернетӣ ё рузномаҳо, тамоми мақомдорон мавриди танқид гирифта мешаванд ва на танҳо мақомдорон, балки хешовандони худи президент низ танқид мешаванд. Чизе ки мехоҳанд, менависанд. Вале гап дар дигар чиз аст. Ба навиштан менависанд, аммо то куҷо таъсир мерасонад? Дар мавриди баъзе масъалаҳо ҳазорон бор нашрияҳо навиштанд, масалан роҳи пулакӣ, хешутаборбозӣ дар мақомот, дар мавриди камбудии корҳои суду прокуратураҳо, аммо натиҷа кам аст”.
Озодагон: Баъзан чунин менамояд, ки кормандони баъзе мақомоти давлатӣ дар симои рӯзноманигорон ва нашрияҳои мустақил душманро мебинанд, сабаби инро дар чи мебинед?
Хуршеди Атовулло: “Бадбахтона ҳамин хел аст. Вақте як мақомдорро танқид кардӣ, вай ба ҷойи онки камбудии корхона ё вазораташро ислоҳ кунад, бештар дар ҷустуҷӯи фармоишгар мешавад, ки ин маводро кӣ фармоиш дода бошад? Онҳо воқеан дар симои журналист як душманро мебинанд, зеро дар мақомоте, ки вай кор мекунад, шахси аввал аст ва нисбати ӯ ягон корманд эрод намегирад. Вақте журналистон камбудияшро мегӯянд, ба ӯ хуш намеояд ва ба ҷои хамкорӣ кардан дар симои онҳо душмани оштинопазирро мебинанд”.
Озодагон: Фазои журналистикаи имрӯзро нисбат ба 10 соли қабл яъне замони таъсиси МТЖ чигуна баҳогузорӣ мекунед?
Хуршеди Атовулло: “Даҳ сол пеш, 23 феврали 2005 вақте марказро таъсис додем, ҳамагӣ ду рӯзномаи фаъол буд, яке “Миллат” ва дигари “Зиндагӣ”. Як сол пас вақте рӯзномаи Фаражро таъсис додем, “Нигоҳ” низ ба майдон баромад. Имрӯз нашрияҳои зиёде ҳастанд дар минтақаҳо, нашрияҳое ҳастанд, ки ба марказ мебиёянд, мисли рузномаи “Пайк” дар Кӯлоб. Вале бадбахтӣ ин аст, ки дар аксар ноҳияҳо дар ин мудат журналистика умуман барҳам хӯрд. Дар баъзе минтақаҳо як ё ду рӯзноманигор ҳасту халос. Дар баъзе вилоятҳо масалан дар Суғд, ягон нашрияи мустақили сиёсӣ намонд, на “Вароруд” монду на “Суғд”, ки мутаасифона касе дар фикри ин чиз нест. Дар баъзе аз ноҳияҳо ё умуман нашрия барҳам хурд ё чоп шавад ҳам ман надидам. Имрӯз аслан мафҳуми журналисти минтақавӣ гум шуда истодааст”.
Озодагон: Мушкили асосӣ имрӯз барои гузаронидани тадқиқотҳои журналистӣ дар чист?
Хуршед Атовулло: “Мушкили асосӣ ин аст, ки дар Тоҷикистон ҳанӯз расман ягон детективи хусусӣ фаъолият намекунад ва бори детективи хусусӣ бар души журналист-тадқиқотгар аст. Дигар мушкилӣ ин дастрасӣ надоштан ба маълумот аст. Баъдан бо вуҷуди зиёд шудани семинарҳои омӯзишӣ дар Тоҷикистон оҳиста-оҳиста ҳамон чизе, ки дар замони Шӯравӣ буд, барҳам хурд. Яъне, он замон як нафар вақте дар бораи иқтисод менавишт, дар шӯъбаи иқтисод кор мекард ва танҳо маводи иқисодӣ менавишт. Имрӯз дар доираи як тахассус омода кардани рӯзноманигор барҳам хурдааст. Фикр мекунам, ин чизи хуб буд. Бояд на танҳо коршиносони мо, балки журналистони мо дар доираи як соҳа нависанд, то маводашон касбӣ ва пухта хосил шавад”.
Озодагон: Оё метавон имрӯз Маркази тадқиқоти журналистиро як мактаб ном бурд?
Хуршеди Атовулло: “Ин баҳоро аз рӯи одоб нест, агар ман диҳам, вале ин баҳоро дода метавонам, ки 60-70 фисади журналистони фаъол аз ҳамин мактаб гузаштаанд”.
Озодагон: Маркази тадқиқоти журналистии Тоҷикистон дар оянда чи хадафу нақшаҳо дорад?
Хуршеди Атовулло: “Мо ба наздикӣ дар сайтамон -- Faraj.tj ба пахши наворҳо сар кардем ва кӯшиш мекунем, ин корро идома диҳем. Инчунин дар нақша дорем, онро ҳам ба забони форсӣ ва ҳам англисӣ роҳандозӣ кунем. Дар баробари ин вақтҳои охир дар фикри он ҳастем, ки аз нашрия дида, таъсиси маҷалла беҳтар аст ё не. Чизи аз ҳама муҳим ҷалби мутахассисони хуб ва доимӣ аст. Талош мекунем, барои рушди журналистони ҷавони тадқиқотгар шароити хуб фароҳам биёварем”. Мӯҳр
Эзоҳ илова кунед
ХАБАРҲОИ ОХИРИН
Баҳси пурзӯр кардани ҳифзи сарҳади Тоҷикистону Афғонистон дар дидори Э.Раҳмон ва ҳайати парлумони Аврупо10:09Оғози фурӯши смартфонҳои iPhone 8 ва iPhone 8 Plus!09:49БО ЗАБОНИ ШЕЪР: Ман зи андешаи турконаи як ҳамватанам метарсам...15:34Чаро ҳукумат ҳамеша ба ТАЛКО имтиёз медиҳад?14:16“Шантаж”-и ҳамсар: Аз ҳаққи модарӣ даст накашӣ расвоят мекунам10:27Баҳси буҷа: Аз қарзи маош то қарзи хориҷӣ11:57Сарвазири Тоҷикистон бо Президенти Узбакистон мулоқот мекунад11:05Ҳимояти СММ аз cарбози тоҷики пайрави “Шоҳидони Яҳво”, ки либоси низомиро рад кард10:38АКС+ВИДЕО. Нахустин анҷумани маъюбони Тоҷикистон дар Душанбе11:51Маҷлис: Аз тағйироти кадрӣ то ваъдаи 80 мансабдор барои пулдиҳӣ аз кисаи худ15:46100 метр дуртар: Тамокукашӣ маҳдудтар шуд13:21Аз парвандаи Маҳмудов то муроҷиати ҷабрдидагони "7 бурҷ": Роҳкиро надорем (ВИДЕО)11:18Пешниҳоди журналисти тоҷик ба раҳбарони кишварҳои ҷаҳон: 2018-ро соли беяроқӣ эълон кунем!09:33Агентии зидди коррупсия гуфт, “Умед-88” ва Вазорати молия аз “Роғун” қарз гирифтаанд08:01Таърихи имрӯз: Мавлуд, ҷашн, санаҳои таърихӣ, дамои ҳаво, бозори арз07:44
АХБОРИ ҶОЛИБ
10:09, 04 ноябр 2017
ТАҚВИМ
| « Декабр 2024 » | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Душ | Сеш | Чор | Пан | Ҷум | Шан | Якш |
| 1 | ||||||
| 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 |
| 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 |
| 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 |
| 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 |
| 30 | 31 | |||||
