16 сен 2014 16:00Тоҷикистон / Дуруст бинависем / Дидгоҳи хос

Рустами Ваҳҳоб: "Боварӣ доштан" ғалат аст

БОВАР - БОВАРӢ

Калимаи “бовар” сирф тоҷикӣ буда, таърихан аз ду ҷузъ “бо” ва “овар” (дорои овар) иборат аст ва бо “имон”-и арабӣ ва “вера”-и русӣ, ки зоҳиран бо “бовар” аз як решаанд, ҳаммаъно мебошад.

Дар истифодаи ин калима ҳангоми нисбат додани он ба шахсе ва мавриде ғолибан онро ба сурати иштибоҳ ба кор мебарем. Масалан, мегӯем ва менависем: “Ман ба фалон чиз (фалон кас) боварӣ дорам”, дар сурате, ки ба пасванди “ӣ” дар чунин ҷумлаҳо ҳеч ниёзе нест ва он комилан зиёдӣ мебошад. Дар забони зинда ҳам ахиран ба таъсири забони матбуот ин иштибоҳ нуфуз кардааст, аммо солҳои пештар ва имрӯз ҳам шахсони куҳансол асосан дар чунин мавридҳо мегӯянд: “Ман бовар дорам (надорам)” ҳамчунин калимаҳои нобовар (одами ҳамеша ба ҳар чиз шубҳакунанда), “хушбовар” (баракси нобовар), зудбовар – (содадил) ва ғайра ба ососи “бовар” роиҷанд.

Ҷолиб аст, ки аксаран мегӯянд “бовар кардам” вале ҳамонҳо дар айни ҳол мегӯянд: “боварӣ дорам”. Дар ҳоле ки ҳар ду маврид якест, танҳо замони феъл фарқ мекунад, ки ба ҳеч ваҷҳ набояд мубтадоро тағйир бидиҳад. Аммо баъзан ҳатто “боварӣ кардам” гуфтан ҳам шуруъ шудааст. Хулоса, “боварӣ дорам (кардам)” ғалат аст ва саҳеҳи он “бовар дорам (кардам)” мебошад. Ҳамчунин на “ба боварии касе сазовор шудан” балки “ба бовари касе сазовор шудан”. Чанд намуна:
Охир зи ту чун рӯй ба хун тар дорам,
Дар ишқ зи ҳеч рӯй бовар дорам.(Анварӣ)

Дилам бурдиву хуштар ин ки гар ман
Бигӯям бедилам, бовар надорӣ.(Амир Хусрав)

Рустами ВАҲҲОБ
(Аз саҳифаи “Дуруст бинависем”)

Моро ҳамроҳӣ кунед:
Дар ФЕЙСБУК (FACEBOOK)
Дар ЮТЮБ (YOUTUBE)

Мӯҳр

Хабарҳои монанд:

Миллат

Саломат бошед чаноби Рустами Ваҳҳоб! Бовар дорам сафи донишмандони забони ноби адабии точики кам нашудаанд. Иншооллох, бо чунин Олимон мо, Точикистониён забонамонро аз ифлоси тоза хохем кард. Ташаккур ба мехнати халолатон.

Ҷавоб диҳед Иқтибос Шикоят

Хонанда аз Хорича

Фахмо, ташаккур. Аммо ба назар менамояд, ки устод чи будани мубтадоро чандон сарфахм нарафтаанд. Умуман бисёр аз адабиётшиносони точик илми сарфу нахви забонро як чизи нодаркору ба назари онхо нолоик мепиндоранд. Олимони хоричи чунин нестанд.

Ҷавоб диҳед Иқтибос Шикоят

Мурод

Хуб, ба чои бовари бовар мегуем, ба чои нобовари чи гуем?

Ҷавоб диҳед Иқтибос Шикоят

Эзоҳ илова кунед