Хабари рӯзномаи "Bild" дар бораи истифодаи мошинҳои дуздидашуда дар Олмон аз тарафи наздикони раисиҷумҳури Тоҷикистон баҳсҳои зиёдеро ба вуҷуд овардааст. Агар иддае ин хабарро воқеӣ шуморанд, гурӯҳе дигар онро ҷиддӣ намепиндоранд ва ба ин фикранд, ки нашрияи олмонии “Bild” бидуни асосе онро ба чоп расондааст. Дар ин замина хабарнигори “Озодагон” бо Манучеҳр Қудратов -- доктори Донишгоҳи Регенсбурги Олмон гуфтугӯи кӯтоҳе анҷом дод.
Нахуст аз Қудратов пурсидем, иттилои рӯзномаи “Bild”-и Олмон, ки рӯзи 19 декабр навишт, ҳудуди 200 сабукрави дуздидашуда дар ин кишвар дар Тоҷикистон ёфт шудаву гӯиё теъдоде онҳо аз тарафи атрофиёни Эмомалӣ Раҳмон истифода мешавад, то куҷо қобили эътимод аст? Ин хабар дар нашрияҳои дигари олмонӣ низ чоп шудаанд, ё хайр?
Қудратов: “Ин хабарро аввал рӯзномаи “Bild” бо такя ба ҳарфҳои сенатори шаҳри Берлин, Томас Ҳайлман, чоп кард ва баъдан дигар расонаҳои хабарӣ онро паҳн намуданд. Бояд гуфт, рӯзномаи “Bild” дар Олмон ба гурӯҳи рӯзномаҳои хиёбонӣ ва ё ҳангомаҷӯй шомил мешавад ва хабари онро аслан ҷиддӣ қабул кардан нашояд. Ҳамасола дар Олмон ҳазорҳо мошини сабукрав дуздида мешаванд. Барои мисол, соли 2012 беш аз 18 ҳазор, соли 2011 беш аз 19 ҳазору 600 мошин дуздида шудааст. Аз имкон берун нест, ки қисме аз ин мошинҳои рабудашуда то бозорҳои Тоҷикистон оянд ва ин ҷо харидорӣ шаванд. Фикр мекунам, истифодаи 200 мошин аз тарафи дӯстон ва наздикони президенти кишвар як фарзияи ноқис ва бесарупои муаллифи хабар аст.”
Озодагон: Сафири Тоҷикистон дар Олмон низ воқеият доштани ин хабарро рад кардааст. Бо назардошти вазъи феълии бозори мошини Тоҷикистон ва сатҳи фасод оё мешавад гуфт, ки ин иттилоъ метавонад то ҷое асос дошта бошад?
Қудратов: “Рад ва ё шарҳ додани чунин хабарҳо вазифаи новобастаи сафир ва сафорати Тоҷикистон дар Берлин аст. Ман ба сатҳи баланди фасод дар Тоҷикистон шак надорам. Аммо сари ин масъала бояд аз рӯи сатҳи фасод дар кишварҳои соҳили Балтик низ баҳс намуд, чун “тақдир”-и мошинҳои рабудашударо маҳз дар ин кишварҳо ҳал карда, дар як муддати кӯтоҳ аз занҷири хариду фурӯшҳо мегузаронанд, то фош сохтани фурӯшандаи нахусти он номумкин гардад. Ин амалҳо бе даст доштани мақомоти фасодзадаи ин кишварҳо ғайриимкон аст. Мувофиқи қонунгузории граждании Тоҷикистон дар сурати дуздӣ будани молу мулк, молик ҳақ дорад, онро талаб карда гирад. Аммо дар ҳолати мазкур, ки ашё аз занҷири дарози хариду фурӯш мегузарад, дубора талаб карда гирифтани он ғайриимкон аст. Ин ҷо бояд қонунгузории Тоҷикистон ва дигар давлатҳои дахлдор чорае ҷӯянд.”
Озодагон: Фикр мекунед, паҳни чунин хабар аз тарафи расонаҳои ҷаҳонӣ ба имиҷи давлати Тоҷикистон чӣ таъсир дорад?
Қудратов: “Албатта, паҳни ин гуна хабарҳо ба обрӯи бе ин ҳам костаи Тоҷикистон латма мезанад. Аммо чаро маҳз номи Тоҷикистонро бо ин хабар расонаӣ кардаанд, бароям муаммост. Тақрибан аз 20 000 мошини рабудашуда 200 ададаш дар Тоҷикистон бошад, боқӣ 19 800-аш дар куҷост? Чаро маҳз номи Тоҷикистон расонаӣ шудааст, воқеан, муаммост.”