Довталаби курсии президентӣ: “Демократия дар ҷангал; мо сотсиализм месозем” (ВИДЕО)
Гуфтугӯи Ҳумайрои Бахтиёр, хабарнигори “Озодагон”, бо Исмоил Талбаков, муовини раиси Ҳизби коммунист ва номзад ба мақоми президентӣ.
Озодагон: Исмоил Талбаков, бори дувум аст, ки барои дарёфти курсии президентӣ талош мекунед, чаро?
Талбаков: “Аслан пешбарии номзадии ман барои интихоботи президентӣ ин танҳо ҳадаф ва ё мақсади ман набуд. Ин қарори Ҳизби коммунисти Тоҷикистон (ҲКТ) мебошад. Дар анҷумани 30-юми ғайринавбатӣ чунин тасмим гирифта шуд ва раҳбари ҳизби мо, Шодӣ Шабдолов, онро дастгирӣ карданд. Ман дигар рад накардам.”
Озодагон: Бубинед, одатан аҳзоби сиёсии кишвар барои ба даст овардани курсии президентӣ раҳбари худро пешбарӣ мекунанд. Аммо коммунистҳои Тоҷикистон дар ҳарду давра муовини раисро пешниҳод карданд...
Талбаков: “Дар анҷумани қаблӣ ва ин навбат ҳам Шодӣ Шабдолов ба таври ихтиёрӣ гуфтанд, ки номзадиашонро намемонанд. Шодӣ Давлатович ба вакилон ва аз ҷумла ба ман гуфтанд, аз сабаби расидан ба синни 70, дигар наметавонанд вориди майдони муборизот шаванд. Вақте коммунистҳои Тоҷикистон масъалагузорӣ карданд, ки дар интихоботи президентӣ ширкат мекунанд, Шодӣ Давлатович гуфтанд, беҳтараш номзадии Исмоил Талбаковро матраҳ кунанд. Анҷуман ин пешниҳоди раисро дастгирӣ кард.”
Озодагон: Маъмулан барои иштирок дар сабқати курсии президентӣ ашхосе пешбарии номзад мекунанд, ки мехоҳанд барои мардум коре карда бошанд ва ё ин ки аз амалкардҳои ҳукумати феълӣ норозиянд. Шумо чӣ кор кардан мехоҳед?
Талбаков: “Дар асл мо дар қиболи ҳукумат мухолифи бунёдкор ҳастем. Дар вазнинтарин давраҳо ва масъалаҳо ҲКТ ширкат дошт. Аз ин хотир, вақте оромӣ ҳаст, мо ҳам вориди майдон шудем. Қонунҳои кишвар фароҳам овардааст, то ҳизбҳои сиёсӣ дар интихобот ширкат дошта бошанд. Мо ҳам мақсаду ҳадафҳои худро аз нигоҳи илмӣ асоснок кардаем. Барномаҳои мо бештар хусусияти иҷтимоӣ дорад.
Ҳадафи аслии мост, ки баъди ба сари қудрат омадан мо афзалиятро ба моликияти давлатӣ ва иҷтимоӣ бидиҳем. Албатта, мо моликияти хусусиро эътироф мекунем, аммо моликияти давлатӣ беҳтар. Давлат он замон пеш меравад, ки моликияти бештар дошта бошад. Ба андешаи ман, чунин барномаи моро нисфи зиёди аҳолии кишвар дастгирӣ хоҳанд кард.”
Озодагон: Мегӯед, ба далели хусусияти иҷтимоӣ доштан 50 дарсади аҳолӣ аз барномаи Шумо пуштибонӣ хоҳад кард. То ҷойе маълум аст, барномаи пешазинтихобии соли 2006-и Шумо низ ҳамин мазмунро дошту чандон раъйи зиёде ба даст наовардед...
Талбаков: “Барои овози мардумро гирифтан корҳои зиёд кардан лозим аст. Вақте ман соли 2006 барои курсии президентӣ талош кардам, дарк намекардам, ки барномаи ман миёни мардум то ба ин ҳад матраҳ хоҳад шуд. Аз сабаби он ки дар қонун тағйирот ворид карда натавонистем, ман овози бештарро гирифта натавонистам. Қонунҳои мо дар бораи интихоботи президентӣ ва ҳизбҳои сиёсӣ ба тағйиру иловаҳо ниёз дорад. Ҳамин буд, ки дар соли 2006 ман овозҳои худро ҳифз карда натавонистам.”
Озодагон: Яъне дар соли 2006 овози бештар гирифтеду ҳукумат онро ба Шумо надод?
Талбаков: “Ҳукумат медиҳад намедиҳад, ин ҳукумат ягон тақсимгар нест.”
Озодагон: Манзури Шумо яъне Кумисюни марказии интихобот (КМИР) аст?
Талбаков: “КМИР ҳам тақсимгар нест. Дар ин ҷо бештар ҳавза ва участкаҳои раъйдиҳӣ таъсир доранд. Маҳз дар ин ҷо ҳизбҳои сиёсӣ намояндаи худро надоранд. Шаффофият дар ҳисоб кардани овозҳо вуҷуд надорад, касе назорат бурда наметавонад. Афсӯс, ки мо - ҳизбҳои сиёсӣ намояндаи худро онҷо надорем. Шубҳаву гумонҳо аз ҳамон ҷо бармеояд.”
Озодагон: Вале дар соли 2013 ҳам ҳамон шарту шароит ҳаст. Ба қонунҳо тағйиру иловаҳо ворид нашуд. Пас, Шумо чӣ гуна бо дарназардошти ҳамин шароит дубора номзад шудед?
Талбков: “Намедонам, Шумо бовар мекунед ё не, вале ман барои ба ҳадаф расидан барномаҳои худро муаррифӣ хоҳам кард. Умуман барои беҳтар гардидани фазои интихоботӣ на танҳо барномаи ҳизби мо, балки барномаҳои тамоми аҳзоби сиёсӣ бояд матраҳ шавад. Чӣ қадаре, ки мардум аз барномаҳои аҳзоб огоҳӣ пайдо кунанд, ҳамон қадар беҳтар аст. Барномаи номзадҳо бояд бештар миёни муҳоҷирони меҳнатӣ матраҳ гардад. Ман ба мардуми Тоҷикистон ҳаминро гуфтаниам, ки барномаҳоро омӯзанд, баъд ба овоздиҳӣ раванд. Кӯр-кӯрона ба номзадҳо овози худро надиҳанд.
Бовар дорам, ки мардуми Тоҷикистон ба оҳистагӣ ба ҳамин самт мераванд. Барномаи мо, ки барои қишри камбизоати ҷомеа аст, мардум онро тарафдорӣ хоҳад кард. Дар барномаи мо дарҷ гардидааст, ки ҳар духтур, ронанда ва ё омӯзгор мутобиқи кори худ ҳаққи хидмат хоҳад гирифт. Ҳадафи мо ин решакан намудани қашоққӣ ва муфтхӯрӣ дар Тоҷикистон мебошад.”
Озодагон: Барои муаррифӣ гардидани барномаи номзадҳо ба курсии президентӣ шабакаҳои телевизион нақши зиёд доранд. Аммо воқеияти Тоҷикистон чӣ ҳаст, Шумо медонед. На ҳамаи ҳизбҳо ба телевизионҳои Тоҷикистон дастрасии озод доранд. Дар чунин фазо чӣ гуна барномаи худро таблиғ мекунед?
Талбаков: “Телевизион дар асл ин аз ҳисоби андозсупорандагон аст. Кормандони телевизион барои ҳамаи номзадҳо бояд як гуна шароит фароҳам оваранд. Барои номзадҳо имконияти якхела бидиҳанд. Мутаасифона, дар мо чунин нест. Аз ин нуқтаи назар мо нашрияҳои худро- “Космунисти Тоҷикистон”, “Тоҷикистон овози” ва “Коммунист Таджикистана”-ро дорем. Ҳанӯз соле қабл мо чунин камбудро дар назар гирифта, ба хулосае омадем, ки ҳар як коммунист тавонад 10 ва ё 15 нафарро ба тарафдории худ ҷалб кунад. Мо 45 ҳазор узв дорем, агар ҳар каси мо 10 нафариро таблиғ кунем, пас, метавон гуфт дар натиҷа 450 ҳазор нафар ба тарафдории мо раъй хоҳад дод.”
Озодагон: Чунин имкони таблиғро доред?
Талбаков: “Бале, новобаста аз вазъият чунин имкон вуҷуд дорад. Бигузор кормандони телевизионҳои Тоҷикистон аз мо наранҷанд. Аммо мардуми Тоҷикистон медонад, ки дар телевизион чӣ гап ва дар асл кадом ҳақиқат вуҷуд дорад. Имрӯзҳо телевизионҳои Тоҷикистонро мардум ҳамчун як тамғаи тилоии зиндагӣ дигар қабул надоранд. Мафкураи мардуми Тоҷикистон хеле рушд ёфтааст. Онҳо барномаҳои телевизионҳоро дида, ба дастрахони худ менигаранд. Хулосаи худро мебароранд. Таърифу тавсифро дида, ба шароити зиндагии худ назар мекунанд, нокомиҳои ҷомеаро эҳсос мекунанд. Ин ҳама таърифу тарғибе, ки ҳоло яктарафа пахш мешавад, ин бар зарари ҳамон субъекти таъриф хоҳад буд. Барои мисол, шабакаҳои Тоҷикистон аз моҳвора низ пахш мешаванд. Онҷо мо муҳоҷирони зиёд дорем. Онҳо ҳам вазъи худро дида, барномаҳои телевизиони кишварро матраҳ мекунанд. Ҳаминро бояд бигӯям, ки ҷомеаи мо ин мардуми соли 1998-2006 нест. Субҳи имрӯз ман мушоҳида кардам, ки вақте рӯзномафурӯш меомад, аксари мардум талош доштанд, то нашрияҳои мустақилро харидорӣ кунанд, на рӯзномаҳои давлатиро.”
Озодагон: Шумо гуфтаниед, ки дар муқоиса бо соли 2006 бо дарназардошти мушкилтар гардидани вазъ мардум ба расонаҳои мустақил бештар рӯ овардаанд, назар ба расонаҳои давлатии Тоҷикистон?
Талбаков: “Тавре мегӯянд: “Рӯзгор оинаро муҳтоҷи хокистар кунад”. Барои ҳамин ҳам, имрӯз агар интихобкунандаи моро ҳазор насиҳат кунӣ, дигар ба худ ҷалб карда наметавонӣ. Онҳо ҳолати воқеии худро мебинанд ва ин “насиҳатномаҳо”-ро қабул карда наметавонанд. Аз ҳамин хотир, мо дар барномаи худ бештар ба мардуми заҳматкаш рӯ овардаем.”
Озодагон: Дар мавриди рушди мафкураи мардуми тоҷик инҷо зикр кардед. Оё чунин назарро дар фазои сиёсии кишвар ҳам доред? Метавон гуфт, ки фазои интихоботи президентии соли 2013 аз интихоботи қаблии раёсатҷумҳур фарқ хоҳад кард? Ҳамчун номзади такрорӣ ягон дигаргуниро эҳсос мекунед, чӣ мусбат, чӣ манфӣ?
Талбков: “Мусбат ҳамин аст, ки қадам ба қадам ҷомеаи кишвар рӯ ба демократия меорад. Ман дар интихоботи гузашта ҳам будам. Имрӯзҳо мардум бо номзадҳои худ бо самимият ва эҳтиром сӯҳбат мекунанд. Илова бар ин, КМИР ҳам шикоёти моро ба эътибор мегиранд. Масъулини КМИР чораҷӯӣ доранд, то мушкилот бартараф гардида, барои ҷамъоварии имзо ҳеч монеае пеш наояд. Аслан тамоми башарият ба тарафи сотсиалистӣ меравад. Тоҷикистон аз лиҳози иқтисодӣ имконияти хуб дорад. Агар маҳорати хуби давлатдорӣ бошад, дар кишвари мо имкон дорад то 25 миллион тан бо ҷойи кор таъмин бошад. Барои ин таҷрибаи давлатдорӣ лозим аст.”
Озодагон: Гуфтаниед, ки аз сабаби сатҳи кофӣ надоштани давлатдорӣ муҳоҷирони мо афзоиш меёбанду мардум дар кишвар бо ҷойи кор таъмин нестанд?
Талбаков: “Ин маънои онро надорад, ки дар Тоҷикистон умуман давлатдорӣ нест. Дастовардҳое мо дорем, ки онро набояд сарфи назар ва ё мадди назар кунем. Агар барномаи пешазинтихоботии мо дастгирӣ ёбад, камбудҳои ҷомеа бартараф мешавад.”
Озодагон: Соли 2006 ҲКТ овози камтар ба даст овард. Коршиносон ва баъзе аз нозирон аз фаровонии нақзи қонун шикоят доштанд. Пешбинии Шумо аз баргузории интихоботи соли 2013 чӣ гуна аст?
Талбаков: “Ман дар сиёсат фолбиниро он қадар дӯст намедорам. Албатта, ҳизбҳо мубориза мебаранд. Ҳизби ҳоким барои ба даст овардани пирӯзӣ тамоми имкониятро истифода мекунад ва ин пӯшида ҳам нест. Он имконияте, ки то имрӯз ҳаст, мо аз баргузории интихобот некбин ҳастем. Мардум ширкат хоҳад кард. Аслан гиламандии ман дар ин маврид аз мардум ҳам ҳаст. Онҳо дар интихобот ба таври фаъолона ширкат намекунанд. Онҳо ба интихобот намераванд, аммо шикоят мекунанд. Охир ҳамин дар интихобот ширкат накарданашон бар зарари худашон аст. Агар барномаи ман ба хубӣ муаррифӣ шавад, бовар дорам, нисфи зиёди овозҳои мардумро ман мегирам. Вале пирӯзӣ ба овоз ва ширкати фаъолонаи мардум вобастгӣ дорад.”
Озодагон: Баъзе ишораҳо ба мушкилоти молии ҳизбҳои Тоҷикистон мешавад. Оё Ҳизби коммунист мушкилоти молӣ надорад?
Талбаков: “Дар тамоми кишварҳои Аврупо ва ё Ғарб интихобот ва ширкат дар он аз тарафи буҷаи давлат маблағгузорӣ мешавад. Мутаассифона, дар мо ин иқдом аз тарафи парлумон дастгирӣ намеёбад. Ин тағйироте, ки мо мухолифин дар парлумон пешниҳод карда будем, вакилони Ҳизби халқи демократӣ (ҲХДТ) тарафдорӣ накарданд. Мо ҳам мушкилоти молӣ дорем. Вале то ҳол онро аз ҳисоби маблағи ҳаққи узвият ва моҳонаи парлумонии ду намояндаи ҲКТ бартараф мекунем. Аз ҷониби дигар, қонунгузорӣ иҷоза додааст, то ҳар ҳизб дар арафаи интихобот аз тарафи ҳаводорони худ то 200 ҳазор сомонӣ кумакпулӣ бигирад.”
Озодагон: Мегӯед, барои аз байн бурдани мушкилот дар қонунгузорӣ оид ба интихобот вакилони ҲХДТ пешниҳоди мухолифинро дастгирӣ накарданд. Сабаб чӣ аст?
Талбаков: “Инро ба мавқеи сиёсии онҳо ҳавола мекунам. Ман як овоз дорам ва вакилони ҲХДТ ҳам як овоз доранд, аммо ҳар вакил аз рӯи фаҳмиши сиёсии худаш овоз медиҳад дар парлумон. Аз онҳо домангир нестам.”
Озодагон: Аз баргузории интихобот дар Тоҷикистон, чӣ парлумонӣ ва чӣ президентӣ шикоятҳо ҳамеша зиёд аст. Бо дарназардошти вазъи феълӣ, гуфта метавонед, ки интихоботи соли 2013 шаффоф баргузор мегардад?
Талбаков: “Меъёри баргузории интихоботи демокративу шаффофро қонун муаяйн кардааст.”
Озодагон: Қонунгузорӣ муайян кардааст, вале дар воқеият чӣ?
Талбаков: “Барои риоя гардидани ин меъёр бояд ҳар як шаҳрванд дар интихобот овози худро соҳибӣ кунад. Ҳама бояд масъулиятшинос бошад. Ҳар кас бояд овози худашро ҳимоя кунад. Аз тарафи дигар демократияе, ки мегӯянд танҳо дар ҷангал риоя мешавад. Тавре мегӯянд, дар ҷангал демократияи аслӣ буда, тавоно зиндагӣ мекунаду нотавон мемирад.”
Озодагон: Ҷомеаи мо ба ин ҷангал монандӣ дорад?
Талбаков: “Ин контрсаволи ман шуд. То андозае монандӣ дорад. Ман то ҳоло форматсияи воқеии ҷомеаи худамонро муаяйн накардаам. Намедонам, ҷомеаи мо чӣ форматсия дорад - бозаргонӣ, иҷтимоӣ, демократӣ... номуаяйн аст.
Озодагон: Ва дар охир. Бархе аз раҳбарони ҳизбҳои сиёсӣ, ба хусус раҳбари Ҳизби сотсиал-демократи Тоҷикистон (ҲСДТ) изҳор доштанд, ки пешбарии номзадии Эмомалӣ Раҳмон дар интихоботи пешорӯ ғайриқонунӣ хоҳад буд. Шумо чӣ андеша доред?
Талбаков: “Пешбарӣ гардидани номзадии Эмомалӣ Раҳмон ин ба салоҳияти ҳизби ҳоким аст. Инро танҳо вакилони анҷумани ин ҳизб ҳал мекунанд. Агар онҳо пешбарӣ мекунанд, номзадии Раҳмон мегузард, пас ӯ рақиби ман хоҳад буд. Ман дар нисбати ягон рақиби худ ҳарфи бад гуфтанӣ нестам.”
Озодагон: Агар ба номзадҳо пешниҳод шавад, ки ба тарафдории як номзад овозҳои худро тақсим кунанд, Шумо барои кадом номзад овозҳои худро тақдим хоҳед кард?
Талбаков: “Ман овози худро ба касе намедиҳам. Мардум овози худро барои ман медиҳад, на ба номзади дигар. Ин амонати ман аст.” Мӯҳр
Эзоҳ илова кунед
ХАБАРҲОИ ОХИРИН
Баҳси пурзӯр кардани ҳифзи сарҳади Тоҷикистону Афғонистон дар дидори Э.Раҳмон ва ҳайати парлумони Аврупо10:09Оғози фурӯши смартфонҳои iPhone 8 ва iPhone 8 Plus!09:49БО ЗАБОНИ ШЕЪР: Ман зи андешаи турконаи як ҳамватанам метарсам...15:34Чаро ҳукумат ҳамеша ба ТАЛКО имтиёз медиҳад?14:16“Шантаж”-и ҳамсар: Аз ҳаққи модарӣ даст накашӣ расвоят мекунам10:27Баҳси буҷа: Аз қарзи маош то қарзи хориҷӣ11:57Сарвазири Тоҷикистон бо Президенти Узбакистон мулоқот мекунад11:05Ҳимояти СММ аз cарбози тоҷики пайрави “Шоҳидони Яҳво”, ки либоси низомиро рад кард10:38АКС+ВИДЕО. Нахустин анҷумани маъюбони Тоҷикистон дар Душанбе11:51Маҷлис: Аз тағйироти кадрӣ то ваъдаи 80 мансабдор барои пулдиҳӣ аз кисаи худ15:46100 метр дуртар: Тамокукашӣ маҳдудтар шуд13:21Аз парвандаи Маҳмудов то муроҷиати ҷабрдидагони "7 бурҷ": Роҳкиро надорем (ВИДЕО)11:18Пешниҳоди журналисти тоҷик ба раҳбарони кишварҳои ҷаҳон: 2018-ро соли беяроқӣ эълон кунем!09:33Агентии зидди коррупсия гуфт, “Умед-88” ва Вазорати молия аз “Роғун” қарз гирифтаанд08:01Таърихи имрӯз: Мавлуд, ҷашн, санаҳои таърихӣ, дамои ҳаво, бозори арз07:44
АХБОРИ ҶОЛИБ
10:09, 04 ноябр 2017
ТАҚВИМ
| « Ноябр 2024 » | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Душ | Сеш | Чор | Пан | Ҷум | Шан | Якш |
| 1 | 2 | 3 | ||||
| 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
| 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
| 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
| 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | |
