13 июн 2013 15:24Оcиёи Марказӣ / Тоҷикистон

Равоншинос: Меҳнат мувозинати рушди зеҳнии кӯдакро вайрон мекунад

Нилуфари КАРИМ

Созмони ҷаҳонии кор мегӯяд, ҳамасола дар ҷаҳон зиёда аз 10 миллион кӯдак дар хонаю кӯча дар шароити вазнин, ҳатто ғайри инсонию ғуломона кор мекунанд, ки аз се ду ҳиссаашонро духтаракон ташкил мекунанд ва дар баъзе ҳолатҳо нистбати кӯдакон муносибати нораво ва ҳатто маҳрамона дида мешавад.

Агарчи дар бештари мамолики ҷаҳон қонунгузорӣ фаъолияти меҳнатии кӯдаконро манъ кардааст, аммо дар амалия равиши татбиқи талаботи қонунгузории меҳнат мелангад.

Шароити вазнини зиндагӣ, ҳолати иҷтимоию иқтисодӣ, камбуди даромади калонсолон ва мушкилоти сохтори ҳифзи иҷтимоӣ дар кишварҳои гуногун сабабҳои аслии ба меҳнат рӯ овардани кӯдакон мегардад.

Дар баробари ин баъзе корфармоён кӯдаконро ҳамчун қувваи кории арзон ҷалб карда аз камдонишию бетаҷрибагии онҳо сӯиистифода мекунанд.

Сайфиддин Расулов, мудири кафедраи психологияи Донишгоҳи миллии Тоҷикистон, меҳнати кӯдаконро аз нуқтаи равоншиносӣ чунин баҳо дод: “Ба фаъолияти меҳнатӣ ҷалб кардани ноболиғон масъалаест, ки на танҳо дар Тоҷикистон, ҳатто дар кишварҳои пешрафтаи ҷаҳон ҳамчун масъалаи фарогири рӯз қарор дорад. Саволи матраҳ ин аст, ки чаро мо ин масъаларо ҳамчун доғи рӯз баррасӣ мекунем? Магар меҳнати ноболиғ зарар аст? Тибқи қонунгузорӣ ва эъломияи байлалмилаии ҳуқуқи кӯдак то 18 солагӣ муайян шудааст. Фаъолияти пешбарандаи муассир ба рушди ҷисмонию равонии кӯдак дар давраи томактабӣ бозӣ буда, баъд аз он фаъолияти таълимӣ аст. Ва дар ҳамин замина аз ҷиҳати равонию ҷисмонӣ рушд мекунанд. Худи инкишофёбии шахсият, дар марҳалаҳои гуногуни ҳаётӣ, қонуниятҳои муайяни худро дорад, ки бояд дар мувозинати муайян бошад.”

“Вақте ки шахс дар давраи наврасию кӯдакӣ ба меҳнат ҷалб мешавад, дар воқеъ ин мувозинат вайрон мешавад ва пӯшида нест, ки вайрон кардани мувозинат ба рушди фикрии кӯдак бетаъсир намемонад. Албатта, ба меҳнат ҷалб кардани кӯдакон зарур аст, аммо он меҳнат бояд аз меҳнати калонсолон фарқ дошта бошад, сарбории зиёди ҷисмониро талаб накунад ва бар чунин шакле бошад, ки масъулияти бевоситаи натиҷаи кор ба зиммаи кӯдак набошад. Зеро ин метавонад кӯдакро ба ҳолатҳои гуногуни стрессӣ ва руҳафтодагӣ гирифтор кунад, ки ин ихтилофҳои гунонуни равониро ба вуҷуд оварданаш мумкин аст”, - афзуд ӯ.

Дар робита ба ин, Созмони ҷаҳонии кор дар ҳисоботи солонаи худ, суханони Констанс Томас, раҳбари барномаи байналмилалии СҶК оид ба решакан намудани меҳнати кӯдакро меорад, ки гуфтааст, "аксари онҳо ба хушунати физикӣ, равонӣ ва ҷинсӣ гирифтор шуда, корфармоён бештар онҳоро аз чашми мардум дур нигоҳ медоранд, то комилан аз лиҳози равонӣ онҳо вобаста ба корфармои худ бошанд."

Мӯҳр

Хабарҳои монанд: