11 июл 2013 08:53Тоҷикистон / Фарҳангу адаб
"Хап кы", "Чабргади лабргади…" ё "Ма имшаб тра мехом"?
Беҳрӯз Зеваров, продюсери маъруфи тоҷик, ахиран дар шабакаи иҷтимоии Фейсбук мазмуни таронаҳои овозхонҳоро ба баҳс кашид.
Ин мавзӯъ зоҳиран аз ёдҳо рафта буд. Бархе соҳибназарон мегуфтанд, танқидҳои зиёд дар расонаҳо овозхонҳоро маҷбур кард, то ба мазмуни таронаҳояшон аҳамият бидиҳанд. Бо ҳамин бисёриҳо умед доштанд, ки акнун ҷумлаи замоне мӯдшудаи «шеъри худам, оҳанги худам, худам месароям» ба оҳистагӣ моли таърих мешавад.
Аммо вақте Беҳрӯз Зеваров ба ин мавзӯъ баргашт ва як нигоҳи сарсарии мо ҳам ба матни таронаҳо нишон дод, ҳоло низ шоу-бизнеси тоҷик аз гирдоби ҳарфҳои по дар ҳаво ва ғайримантиқӣ берун нарафтааст. Беҳрӯз Зеваров дар саҳифаи Фейсбукаш навишта, ки «ин чӣ мудест, сурудҳои бемазмун навиштан? Ҳамин тавр дар сари мардум ҷой мешавад: «Ту ках, ах, накы", "Бовар намекнм" ("Хап кы"), "Очата бгууу!"...?
«Очата бугу…» таронаи маъруфи Бобои Файз аст, ки чанд соли қабл иҷро кардааст. Аммо танҳо баъди чорабиниҳои аслии ҷашни Наврӯзи имсол дар Душанбе ба таври бесобиқа «мӯд» шуд. Вақте Бобои Файз «Очата бугу»-ро ҳамроҳ бо як хонум дар ҳузури президент иҷро кард, Эмомалӣ Раҳмон ӯро тавсиф намуда, аммо гуфт, ҳамон варианти аввалинаш беҳтар буд. Баъди ин телевизионҳои давлатӣ моломоли «Очата бугу» шуд. Дар мавриди Бобои Файз барномаҳо таҳия карданд ва таронаҳояш фаровон пахш гардид. Дар шабакаҳои иҷтимоӣ баҳсҳо сари ин тарона ва Бобои Файз баланд шуд. Бархеҳо онро як навъ фолклор арзёбӣ карданд, гуруҳе таронаи кӯчагӣ ва гуфтанд, ҷуз суханҳои бемантиқ ва хор кардани забони модарӣ чизе нест.
Аммо «Бовар намекнм» таронаи муосир аст, ки онро Нозияи Кароматулло хондааст.
Беҳрӯз Зеваров, продюсери хонандаҳои муваффақи поп, назири Парвин Юсуфӣ, Ҷонибек Муродов, Таҳмина Ниёзова ва чандеи дигар аст. Аммо гуфта мешавад, мазмуни таронаҳои ин хонандаҳо низ на ҳамеша олӣ ҳастанд. Аз ҷумла таронаи ахири Ҷонибек, ки мегӯяд: «Ма имшаб тра мехом».
Ба ҷуз аз истифодаи зиёди вожаҳои лаҳҷавӣ баъзан дар сурудҳои тоҷикӣ бо калимаҳое дучор мешавед, ки ҳеч тарҷумоне аз кадом забон будани онро муайян карда наметавонад. Барои мисол таронаи «Чабргади»-и Наимҷони Саидалӣ. Наимҷон дар ин суруд мехонад, ки:
“Ҳой чашми ман ба чашми он паричашм афтод, чабргади лабргади, лабргади лу,
Ҳой аз чашми парӣ ба чашми ман чашм афтод, чабргади лабргади, лабргади лу.
Ҳой гуфтам, ки ба чашми худ бубинам чашмаше, чабргади лабргади, лабргади лу,
Ҳой аз чор тарафе ба чашми ман чашм афтод, чабргади лабргади, лабргади лу.”
Ва нақарот:
“Чабргади лабргади, либргада, лабргада, лабргада, лубргада, либргада лу.”
(зиёд талош кардам, ки ин калимаҳоро дуруст нависам, агар ягон ҳарф ғалат шуда бошад, маъзарат мехоҳам)
Шояд, воқеан, ин лабргдадаву либргада, ки ба тезгӯяки мураккабе монанд аст, ягон маъное дошта бошанд, ки мутаассифона хабар надорам. Агар Шумо медонед, лутфан маънидод бикунед.
Як таронаи Парвина Шукруллоева, хонандаи муваффақи тоҷик ҳам замоне сабаби баҳсҳои гарм шуда буд, ки мегуфт,
«Доим садо мекуни маро, лали ҷал(в)ӣ,
Ҳастии ҳарфи туро бошад, лали, ҷалӣ.
Хазон мешавад барги дилат, лали, ҷалӣ,
Бар тану ҷонам мехонам, лали, ҷалӣ».
Ҳоло боз сарпӯши деги шоу бизнесро боз мекунем, бубинем, ин навбат дар кафлезамон чӣ бармеояд (фикр мекунам танҳо овардани матнҳо кофист ва ҳоҷат ба шарҳи ман нест. Аммо агар Шумо шарҳе доред, зери матлаб бинависед).
Рӯзибеки Файзалӣ дар таронаи «Телефон» мехонад:
“Хона таклифт кнм, якшаба меҳмонт кнм,
Номри тилфонта бте, Зебо, ки тилфонт кнм.
Ба Ту Зебо, ки дига мисли ма ошиқ мешава,
Номри телфонша намета оҳ, дилакм зиқ мешава. Номри тилфонта бте, номри тилфонма биги, Номри тилфонша намета, э Хдо ҷонша бигӣ.”
Зоири Икромзод бошад, дар суруди «А духтар» мегӯяд:
“А духта шидай т пухта,
Т ба ма ниго к духта.
Т нигоҳ кни ё накни,
Ма тра кадм шинохта»
Нақорот:
“А дхта, а дхта, ма тра кадм шинохта,
А дхта-йе, а дхта, ма тра кадм шинохта”
Намояндаҳои ҷинсҳои латиф ҳам аз мардон кам намеоянд. Миҷгонаи Мирзо дар суруди «Духтари тоҷик»:
“Манам духтари тоҷик,
Ба ишқат шуда ошиқ,
Сароям аз дилу ҷон,
Миёнам химчаборик…
…Занам сурма ба чашмам,
Ба тан куртаи зебо.
Ба абрӯ усмаи тар,
Ба гуш ҳалқаи тило.
Ба сар тоқии гулдуз,
Ба дастам гирам ҳино.
Ба зулфам мушку анбар,
Шавам зеби тамошо.”
Дар жанри РЭП низ суханҳои бемантиқ кам нестанд. Мо ба шеваи сароидани он ҳоло кор намегирем, чун хусусияти жанр ҳамин аст. Аммо дар бархе маворид суханҳои пайи ҳам барчида ба ҳам мувофиқ нестанд. Дар бештари ҳолатҳо рэпсароҳо маънии калимаҳоро намефаҳманд ва ин сабаб мешавад, онро ғалат истифода кунанд. Масалан дар муаррифии таронаи «Ишқи оригинал»-и Mc Fedya «Истеҳсолоти Ҷадидон» мегӯянд. Ба эҳтимоли қавӣ инҳо «истеҳсоли Ҷадидон» гуфтанӣ ҳастанд.
Дар ин тарона ташбеҳи хеле аҷибе аст (воқеан ба мавзӯи ташбеҳҳо дар матлаби дигар бармегардем, ҳоло танҳо бо овардани ду намуна ва он ҳам аз жанри рэп иктифо мекунем). Mc Fedya мегӯяд, «ишқи ма бд аргинал, ишқи т бд хитоӣ». Баха-84 бошад, ҷое «Ма хирсу ту асалӣ» мехонад.
Ин матлабро дуру дароз навиштан мумкин аст, аммо мақсад ин нест. Барои ислоҳ танҳо намунаҳо басандаанд ва ин ҳам чанд намуна буд, ки навиштем. Мӯҳр
Эзоҳ илова кунед
ХАБАРҲОИ ОХИРИН
Баҳси пурзӯр кардани ҳифзи сарҳади Тоҷикистону Афғонистон дар дидори Э.Раҳмон ва ҳайати парлумони Аврупо10:09Оғози фурӯши смартфонҳои iPhone 8 ва iPhone 8 Plus!09:49БО ЗАБОНИ ШЕЪР: Ман зи андешаи турконаи як ҳамватанам метарсам...15:34Чаро ҳукумат ҳамеша ба ТАЛКО имтиёз медиҳад?14:16“Шантаж”-и ҳамсар: Аз ҳаққи модарӣ даст накашӣ расвоят мекунам10:27Баҳси буҷа: Аз қарзи маош то қарзи хориҷӣ11:57Сарвазири Тоҷикистон бо Президенти Узбакистон мулоқот мекунад11:05Ҳимояти СММ аз cарбози тоҷики пайрави “Шоҳидони Яҳво”, ки либоси низомиро рад кард10:38АКС+ВИДЕО. Нахустин анҷумани маъюбони Тоҷикистон дар Душанбе11:51Маҷлис: Аз тағйироти кадрӣ то ваъдаи 80 мансабдор барои пулдиҳӣ аз кисаи худ15:46100 метр дуртар: Тамокукашӣ маҳдудтар шуд13:21Аз парвандаи Маҳмудов то муроҷиати ҷабрдидагони "7 бурҷ": Роҳкиро надорем (ВИДЕО)11:18Пешниҳоди журналисти тоҷик ба раҳбарони кишварҳои ҷаҳон: 2018-ро соли беяроқӣ эълон кунем!09:33Агентии зидди коррупсия гуфт, “Умед-88” ва Вазорати молия аз “Роғун” қарз гирифтаанд08:01Таърихи имрӯз: Мавлуд, ҷашн, санаҳои таърихӣ, дамои ҳаво, бозори арз07:44
АХБОРИ ҶОЛИБ
10:09, 04 ноябр 2017
ТАҚВИМ
| « Ноябр 2024 » | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Душ | Сеш | Чор | Пан | Ҷум | Шан | Якш |
| 1 | 2 | 3 | ||||
| 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
| 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
| 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
| 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | |
