Бар асоси иттилои Кумитаи занон, Оҷонсии зидди фасод ва Палатаи ҳисоб грантҳои президентие, ки барои дастгирии занҳо ҷудо шудаанд, ба номи ин ё он зан санади тақаллубӣ шуда, ҳамчунин ҳисобот пешниҳод гардидааст, ки чи миқдор занҳо дастгирӣ шуданд. Ниҳодҳои масъул мегӯянд, сарнавишти бештар аз 500 ҳазор сомонии ин грантҳо норӯшан аст. Дар робита “Озодагон” аз соҳибназарон пурсид, ФАСОДКОРӢ ДАР ҚАЗИЯИ ГРАНТҲОИ ПРЕЗИДЕНТӢ НАТИҶАИ ЧИСТ?
Ҷовид МУҚИМ, таҳлилгари масоили иҷтимоӣ
Дар кишваре чун Тоҷикистони фасодзада, коррупсия як амали маъмулист. Шумо як ба ҷомеа нигоҳ кунед, ки ягон коратон бепул анҷом меёбад? Барои як маълумотномае, ки бояд бепул дода шавад, камаш 5-10 сомонӣ мегиранд. Ҷудо кардани чунин грантҳо ва обулой кардани он ҳам барои мансабдорони мо ду карат ду аст. Вақте кишвар фасодзада аст, ҷомеа фасодзада аст ва коррупсия дар ҷомеа рушд кардааст, ин як кори воқеии ҳамарӯза мебошад. Аз ҳамин лиҳоз мо хоҳем нахоҳем ин чиз рух медиҳад. Бинобар ҳамин бояд муборизаро бар зидди фасод пурзӯр кард. Аввал бояд ба мардум маоши арзанда дод, то барои рӯзгузарониашон бирасад. Бо маоше, ки як вазир мегирад бо карру фар зиндагӣ кардан мумкин аст? Ин мошинҳои хориҷӣ, қасру кушкҳо аз кадом ҳисоб аст? Маълум аст, ки аз ҳисоби коррупсия ё дигар амали ғайриқонунӣ. Ба ҳамин хотир ман фикр мекунам ин чиз барои мардуми Тоҷикистон ғайричашмдошт нест, ки грантҳоро обулой мекунанд.
Раҷаби МИРЗО, рӯзноманигор
Аввалан ин хабарро бояд ба маъное фаҳмид, ки мутаассифона фасодкорӣ тамоми тору пуд ва тамоми бахшҳоро дар кишвар фаро гирифтааст. Инҷониб борҳо гуфтаам, ки фасодкориро шояд дар ягон кишвар ба таври комил аз байн бурдан мумкин набошад, вале имкон дорад аз як ҷинояти сердаромади “камриск” ба ҷинояти камдаромади “серриск” табдил дод. Асли мубориза бо ин ҷиноят бояд ҳамин бошад. Дуюм, аз ин хабар маълум мегардад, ки мисли бисёр иқдомҳои дигари ҳукумат, мавзӯи таъсис ва тақсими грантҳо низ ҳамаҷониба баррасӣ нашудаву танҳо намоишкорона будаанд. Додани грантҳо, махсусан барои занҳо бисёр иқдоми хуб ва лоиқи аҳсан аст. Аммо оё дастандаркорон аз ин иқдом чи мехостанд ва бовар доштанд, ки кадом мушкилиҳоро ҳал мекунанд? Ин саволи бисёр муҳим аст, чун маълум аст, ки бо 10 ё 20 ҳазор сомоние, ки ҳамчун грант дода шудаанд, дар шароити мо ташкил намудани корхона афсонае беш нест. Масалан, созмонҳои байналмилалӣ, агар грант медиҳанд, хеле амиқ меомӯзанд, ки оё муддаӣ чи барномаи амал дорад? Кадом корҳоро дар кадом муҳлат анҷом медиҳад? Грантҳои калонҳаҷм дар як давра не, ба таври силсилавӣ ва бо анҷоми як марҳала ва оғози марҳалаи нави лоиҳа дода мешаванду назорати иҷрои барнома таҳти назорати ҷиддист! Дар мо, ҳоло мебинем, сарфи грантҳои президентӣ умуман назорат надоштааст. Ва аслан ман шубҳа мекунам, ки вақти эълони озмуну интихоби лоиҳаҳо манфиатнокиашон ё барномаи амал доштанашон ва умуман иҷрошаванда ё утопия будани лоиҳаҳо баррасӣ шуда бошад. Агар чунин аст, пас ин корро мешавад номи дигар гузошт- БЕМАСЪУЛИЯТӢ! Ё ба таъбири мардум, “бчару бгард”!
Эраҷ РАМАЗОНОВ, ҷомеашинос
Ин аввал бемасъулиятии сохторҳо ва мақомоти дахлдор аст, ки раванди татбиқи грантҳоро пурра назорат намекунанд. Грантҳои президентие, ки пешниҳод мешавад, як мақсади муайян дорад. Камбудие, ки аз ҷониби он нафарони грантгир, ки бо боварӣ даромадаанду раҳбари давлат бевосита ба онҳо грант медиҳад, аммо онҳо ҳисоботи бардуруғ пешниҳод мекунанд, бар зарари давлату ҷомеа хоҳад буд. Бинобар ҳамин хуб мешуд, ки аз ҷониби мақомоти дахлдор санҷиш гузаронида шавад, то чи андоза ин грантҳо ба мақсад мувофиқ сарф карда мешаванд ва он натоиҷе, ки гӯё дода шуда бошад дар раванди тадқиқот дақиқияти онро маълум созанд. Ба ҳамин хотир оянда, ки ҳамин ҳолатҳо такрор нагардад як санҷиши густурда дар раванди татбиқи грантҳои давлатӣ гузаронида шавад.