баргард
чоп кардан
23000 сарбози ИМА то охири тобистони 2012 аз Афғонистон бароварда мешавад
Президенти Амрико Борак Обама бидуни эълону ҳамҳама рӯзи -уми май, дар солгарди нобудсозии террористи № 1-и ҷаҳон Услома бини Лодан вориди Кобул шуд ва шоми 2-юми май, вақте мардумони дигар кишварҳо аз таҷлили Иди меҳнаткашон мондаву лакот дар истироҳат буданд, бо раисҷумҳури Афғонистон Ҳомид Карзай дидору гуфтугӯ анҷом дод. Натиҷаи ин дидори оҷиливу пинҳонӣ он шуд, ки Амрико тавонист Карзайро ба зону нишонад ва то соли 2024 ҳузурашро дар ин минтақа таъмин намояд.
Ҳарчанд Ҳомиди Карзай баъди чанд ҳодисаи даҳшатбори аз сӯи сарбозони амрикоӣ дар нисбати мардумонашу муқаддасоти мазҳабиаш, аз қабили бар рӯи аҷсоди куштаи мардуми афғон пешоб кардани аскарони амрикоӣ, оташ задани нусхаҳои Қуръони маҷид ва таҳқири китобҳои мазҳабӣ ва ҳамчунин аз сӯи як сарбози амрикоӣ Роберт Бэйлс кушта шудани 17 нафар мардуми осоишта дар Қандаҳор бо хашм эътироз карда ва ҳатто аз Амрико хостани маблағи дақиқ дар ивази ҳузурашон дар ин кишвар изҳоротҳо дода буд, аммо маълум нест, ки маблағи тақозокардаашро Борак Обама ба Карзай додааст ё не.
Бино ба навиштаи Associated Press Кобулу Вошингтон созишномаи ҳамкориро имзо намудаанд, ки он муносиботи байниҳамдигарии Амрикову Афғонистонро баъди аз минтақа берун кашидани нерӯҳои амрикоӣ ба танзим медарорад.
Мутобиқи ин сози
шнома Вошингтон ӯҳдадор шудааст, ки рушди иқтисодиву иҷтимоии Афғонистонро дастгирӣ кунад ва ҳамчунин дар таъмини амнияти ин кишвар то соли 2024 ширкат варзад. Дар ин созишнома дарҷ гардидааст, ки мақсади аслии ҳузури Амрико дар ин кишвар омӯзишу тарбияи сарбозони нерӯҳои худи Афғонистон буда, ҳамчунин ширкат дар мубориза алайҳи нерӯҳои ҳаракати “Ал-Қойида” - ро иҷозат гирифтаанд.
Ҳамин тариқ, Амрико аз асп мефуромада бошад, ҳам аз позин фаромаданӣ нест. Яъне, ҷаноби Обама муваффақ шуд, ки қисме ҳам бошад, сарбозонашро то соли 2024 дар ин кишвар боқӣ гузорад. То ба 10 соли дигар дар ин кишвар ҳомӣ буданашро ба ҳамагон таъкид карданист.
Дар ҳамин ҳол Вошингтон ба як бохти бузурги худ, надоштани пойгоҳи доимии низомӣ дар ин кишвар ва баргузор накардани рейдҳои шабона ба маҳалҳои аҳолинишини Афғонистон розӣ шудааст. Аммо Кобул ҳам розӣ шудааст дар сурати лозимӣ пойгоҳҳои низомиро ба ихтиёри нерӯҳои амрикоӣ вогузор кунад.
Ҳамчунин Кобул муваффақ шудааст, то дар созишнома дарҷ карда шавад, ки Вошингтон Афғонистонро иттифоқчии асосиаш аз ҳисоби кишварҳои берун аз Эътилофи Шимол эътироф ва эълон намояд.
Борак Обама гуфтааст, тибқи ин созишнома як “давраи гузариш” паси сар ва баъдан назорати пурраи кишвар дар ихтиёри нерӯҳои дохилии Афғонистон вогузор карда хоҳад шуд. Зимни дидор бо асокири амрикоӣ дар пойгоҳи низомии Багром Борак Обама аз размандагони кишвараш изҳори ташаккур кард ва аммо гуфт, ҳанӯз ҳам ҳадафи онҳо ба пуррагӣ таъмин нашудааст. Дар муроҷиати телевизиониаш ба мардуми Амрико аз Багром Борак Обама нуктаи асосии созишнома:- мубориза ва нобуд сохтани “Ал-Қойида”-ро кори “ҳалшаванда дар оянда” номид. Бо таъкиди муваффақиятҳои нерӯҳои кишвараш Обама қайд кардааст, ки Толибон”-ро ҷузъе аз ҷомеаи Афғонистон мебинад, агар онҳо алоқаашонро бо “Ал -Қойида” канда кунанд.
Ӯ гуфт: “ман медонам,ки бисёре аз амрикоиҳо аз ҷанг хаста шудаанд. Аммо мо бояд кори дар Афғонистон шурӯъ кардаамонро то ба охир бибарем ва ин ҷангро бо муваффақият ба охир бирасонем”.
Сафари Борак Обама дар ватанаш мувоҷеҳи эътирозу интиқоди шадид гардид. Рақибони сиёсиаш ӯро барои истифодаи ин сафар дар доираи маъракаи пешазинтихоботӣ муттаҳам карданд. Тавре Washington Post менависад, сафари шабонаи Борак Обама танҳо барои ҷалби диққати амрикоиҳо буд, зеро вақте Борак Обама сухан
мегуфт, аксари мардуми афғон дар ин вақт дар хоб буданд. Ҷумҳурихоҳон сиёсати берунаи маъмурияти Кохи сафедро мунтазам интиқод мекунанд. Ҳамчунин ҳамапурсиҳо нишон медиҳанд, ки аксари кулли амрикоиҳо идомаи ҷангро дар Афғонистон зарур намешуморанд. Дар навбати худ, бино ба андешаи рақибони сиёсии Обама, ӯ метавонад дар маъракаи пешазинтихоботиаш анҷоми ҷанг дар Ироқ ва шурӯи берун кардани нерӯҳои ҳарбӣ аз Афғонистонро аз дастовардҳои худ унвон кунад. Худи Борак Обама дар баромадаш иқрор кард, ки идомаи ҷанг аллакай барои кишвараш нуфузе намеорад ва анҷоми ҷанг дар Ироқ ва баровардани нерӯҳои ҳарбӣ аз Афғонистон аз ваъдаҳои асосии Обама дар барномаи пешазинтихоботии соли 2008 маҳсуб меёфт.
Акнун тибқи ин созишнома то охири тобистони соли 2012 аз Афғонистон ҳудуди 23 ҳазор асокир берун кашида мешаванд ва ҳамчунин кам кардани теъдоди нерӯҳо ба ҳамин тариқ давра ба давра идома хоҳад кард.
Ёдовар мешавем, ки нерӯҳои амрикоӣ шурӯъ аз соли 2001 дар Афғонистон ҳузур дошта , дар ин муддат беш аз 1800 нафар аскарони амрикоӣ кушта шудаанд. Феълан мутобиқ ба маълумоти Пентагон дар ин кишвар беш аз 88 ҳазор нафар аскарони нерӯҳои ҳарбии Амрико қарор доранд.
Тавре хабаргузориҳои маҳаллӣ хабар медиҳанд, баъди чанд соати аз Кобул берун шудани Борак Обама нерӯҳои “Ал-Қойида” эътирозан ба изҳороти ӯ чанд таркишеро дар назди пойгоҳҳои низомӣ ва дохили он дар Кобул доир карда, дасти кам 6 нафарро кушта, 18 нафарро захмӣ намудаанд.
Амрико аз асп фаромаданиву аз позин не?
Ҳарчанд Ҳомиди Карзай баъди чанд ҳодисаи даҳшатбори аз сӯи сарбозони амрикоӣ дар нисбати мардумонашу муқаддасоти мазҳабиаш, аз қабили бар рӯи аҷсоди куштаи мардуми афғон пешоб кардани аскарони амрикоӣ, оташ задани нусхаҳои Қуръони маҷид ва таҳқири китобҳои мазҳабӣ ва ҳамчунин аз сӯи як сарбози амрикоӣ Роберт Бэйлс кушта шудани 17 нафар мардуми осоишта дар Қандаҳор бо хашм эътироз карда ва ҳатто аз Амрико хостани маблағи дақиқ дар ивази ҳузурашон дар ин кишвар изҳоротҳо дода буд, аммо маълум нест, ки маблағи тақозокардаашро Борак Обама ба Карзай додааст ё не.
Бино ба навиштаи Associated Press Кобулу Вошингтон созишномаи ҳамкориро имзо намудаанд, ки он муносиботи байниҳамдигарии Амрикову Афғонистонро баъди аз минтақа берун кашидани нерӯҳои амрикоӣ ба танзим медарорад.
Мутобиқи ин сози
шнома Вошингтон ӯҳдадор шудааст, ки рушди иқтисодиву иҷтимоии Афғонистонро дастгирӣ кунад ва ҳамчунин дар таъмини амнияти ин кишвар то соли 2024 ширкат варзад. Дар ин созишнома дарҷ гардидааст, ки мақсади аслии ҳузури Амрико дар ин кишвар омӯзишу тарбияи сарбозони нерӯҳои худи Афғонистон буда, ҳамчунин ширкат дар мубориза алайҳи нерӯҳои ҳаракати “Ал-Қойида” - ро иҷозат гирифтаанд.Ҳамин тариқ, Амрико аз асп мефуромада бошад, ҳам аз позин фаромаданӣ нест. Яъне, ҷаноби Обама муваффақ шуд, ки қисме ҳам бошад, сарбозонашро то соли 2024 дар ин кишвар боқӣ гузорад. То ба 10 соли дигар дар ин кишвар ҳомӣ буданашро ба ҳамагон таъкид карданист.
Дар ҳамин ҳол Вошингтон ба як бохти бузурги худ, надоштани пойгоҳи доимии низомӣ дар ин кишвар ва баргузор накардани рейдҳои шабона ба маҳалҳои аҳолинишини Афғонистон розӣ шудааст. Аммо Кобул ҳам розӣ шудааст дар сурати лозимӣ пойгоҳҳои низомиро ба ихтиёри нерӯҳои амрикоӣ вогузор кунад.
Ҳамчунин Кобул муваффақ шудааст, то дар созишнома дарҷ карда шавад, ки Вошингтон Афғонистонро иттифоқчии асосиаш аз ҳисоби кишварҳои берун аз Эътилофи Шимол эътироф ва эълон намояд.
Борак Обама гуфтааст, тибқи ин созишнома як “давраи гузариш” паси сар ва баъдан назорати пурраи кишвар дар ихтиёри нерӯҳои дохилии Афғонистон вогузор карда хоҳад шуд. Зимни дидор бо асокири амрикоӣ дар пойгоҳи низомии Багром Борак Обама аз размандагони кишвараш изҳори ташаккур кард ва аммо гуфт, ҳанӯз ҳам ҳадафи онҳо ба пуррагӣ таъмин нашудааст. Дар муроҷиати телевизиониаш ба мардуми Амрико аз Багром Борак Обама нуктаи асосии созишнома:- мубориза ва нобуд сохтани “Ал-Қойида”-ро кори “ҳалшаванда дар оянда” номид. Бо таъкиди муваффақиятҳои нерӯҳои кишвараш Обама қайд кардааст, ки Толибон”-ро ҷузъе аз ҷомеаи Афғонистон мебинад, агар онҳо алоқаашонро бо “Ал -Қойида” канда кунанд.
Ӯ гуфт: “ман медонам,ки бисёре аз амрикоиҳо аз ҷанг хаста шудаанд. Аммо мо бояд кори дар Афғонистон шурӯъ кардаамонро то ба охир бибарем ва ин ҷангро бо муваффақият ба охир бирасонем”.
Сафари Борак Обама дар ватанаш мувоҷеҳи эътирозу интиқоди шадид гардид. Рақибони сиёсиаш ӯро барои истифодаи ин сафар дар доираи маъракаи пешазинтихоботӣ муттаҳам карданд. Тавре Washington Post менависад, сафари шабонаи Борак Обама танҳо барои ҷалби диққати амрикоиҳо буд, зеро вақте Борак Обама сухан
мегуфт, аксари мардуми афғон дар ин вақт дар хоб буданд. Ҷумҳурихоҳон сиёсати берунаи маъмурияти Кохи сафедро мунтазам интиқод мекунанд. Ҳамчунин ҳамапурсиҳо нишон медиҳанд, ки аксари кулли амрикоиҳо идомаи ҷангро дар Афғонистон зарур намешуморанд. Дар навбати худ, бино ба андешаи рақибони сиёсии Обама, ӯ метавонад дар маъракаи пешазинтихоботиаш анҷоми ҷанг дар Ироқ ва шурӯи берун кардани нерӯҳои ҳарбӣ аз Афғонистонро аз дастовардҳои худ унвон кунад. Худи Борак Обама дар баромадаш иқрор кард, ки идомаи ҷанг аллакай барои кишвараш нуфузе намеорад ва анҷоми ҷанг дар Ироқ ва баровардани нерӯҳои ҳарбӣ аз Афғонистон аз ваъдаҳои асосии Обама дар барномаи пешазинтихоботии соли 2008 маҳсуб меёфт. Акнун тибқи ин созишнома то охири тобистони соли 2012 аз Афғонистон ҳудуди 23 ҳазор асокир берун кашида мешаванд ва ҳамчунин кам кардани теъдоди нерӯҳо ба ҳамин тариқ давра ба давра идома хоҳад кард.
Ёдовар мешавем, ки нерӯҳои амрикоӣ шурӯъ аз соли 2001 дар Афғонистон ҳузур дошта , дар ин муддат беш аз 1800 нафар аскарони амрикоӣ кушта шудаанд. Феълан мутобиқ ба маълумоти Пентагон дар ин кишвар беш аз 88 ҳазор нафар аскарони нерӯҳои ҳарбии Амрико қарор доранд.
Тавре хабаргузориҳои маҳаллӣ хабар медиҳанд, баъди чанд соати аз Кобул берун шудани Борак Обама нерӯҳои “Ал-Қойида” эътирозан ба изҳороти ӯ чанд таркишеро дар назди пойгоҳҳои низомӣ ва дохили он дар Кобул доир карда, дасти кам 6 нафарро кушта, 18 нафарро захмӣ намудаанд.
Абӯбакри Файзалӣ