Зодаи Тоҷикистон: Бо дипломи омӯзгорӣ кори сохтмонӣ кардан ҷойи шарм нест...
Умарҷон Ёқубов, як зодаи Тоҷикистон, ки қаблан ҳамчун омӯзгори таърих кор кардааст, ҳоло дар шаҳри Екатеринбурги Русия ҳамчун сохтмончӣ маъруф аст.
Умарҷон Ёқубов дар ноҳияи Оби Гарм ба дунё омада, онҷо ба ҳайси муаллими таърих ва ҷонишини директори мактаб кор кардааст. Дар пайи ҷанги шаҳрвандии Тоҷикистон соли 1995 бо бародар ва чанд нафари дигар ба тани дигар ба шаҳри Екатеринбург меравад. Умарҷон дар суҳбат бо пойгоҳи хабарии “Екатеринбург Онлайн”, ки бахшида ба Рӯзи сохтмончиҳо анҷом шудааст, гуфта, баъди ба Русия омаданаш аввалин кори сохтмонии ӯ анбори Бонки марказӣ буд. Баъди ин ӯро дар ҳамин сохтмон корманди аршад таъйин мекунанд ва муваззаф мешавад ба онҷо кормандони нав биёрад: “Барои ҷобаҷо кардан ва хурду хоби бачаҳо ҷавобгар будам. Талош мекардам, ки онҳо ғизои хуб дошта бошанд”.
Ин омӯзгори собиқи таърих гуфтааст, ҳар коре, ки оиларо таъмин мекунад, боарзиш аст: “Бо дипломи омӯзгорӣ кори сохтмонӣ кардан ҷойи шарм нест, балки бо диплом гурусна мондан шармовар аст. Маълумоти олӣ ин бунёдест, ки дар тамоми арсаҳои зиндагӣ кумак мекунад”.
Ёқубҷон Умаров ба суоли оё миёни сохтмончиён дипломдорон бисёранд, ҷавоб дод: “Бале, одамони гуногун ҳастанд. Яке калонсолтар, ки ҳанӯз замони Шӯравӣ инҷо омадааст. Онҳо таҳсилоти хубтар доранд. Ҳоло бо бачаҳои ҷавон кор кардан душвор аст. Фарҳангу суннатҳо ва забонро намедонанд ва то синфи 8 таҳсил дидаанд. Бештари аз онҳо бе ҳузури падар калон шудаанд. Падарҳояшон дар муҳоҷиратанд. Мо фарҳанги шарқӣ дорем. Замоне ки калонсолон суҳбат мекунанд, ҷавонон гӯш медиҳанд. Фарқ надорад, ки суҳбати калонсол ба ҷавон писанд ҳаст ё не, бояд гӯш кунад. Аммо калонсолон аз эҳтиром ва рафтор кардан суҳбат мекунанд ва ин тадриҷан дар зеҳни ҷавонон мемонад. Ҳоло ҷавононе инҷо меоянд, ки ҳамаи инро надидаанд ва мо бояд инҷо онҳоро тарбият кунем”.
Ин сохтмончии муваффақи Екатеринбург шеваи тарбияти чунин ҷавононро низ баён кардааст. Ба гуфтаи ӯ: “Ҳеч вақт дер намешавад. Мо баъзан ба хонаҳои онҳо низ занг мезанем ва бо волидайнашон суҳбат мекунем. Масҷид ҳам таъсири бузург дорад. Онҷо набояд бо телефон машғул буд ва гӯш накард. Ман борҳо ба ин дарк расидам, ки рафтор хеле муҳим аст. Ҳама бояд таҳсилдида бошанд, аммо агар рафторат нописанд бошад, касе бо ту суҳбат намекунад. Ва агар касе дар кор ё кӯча рафтори бад дошта бошад мардум дар бораи ҳамаи мо чунин фикри бад мекунанд”.
Ёқубҷон Умаров дар бахши дигаре аз суҳбаташ ба суол дар бораи қонунҳои нави муҳоҷират ва имтиҳон гуфтааст, “сафи муҳоҷирон хуб тоза шуд. Ин ҳам хуб аст, ки ҳамаи иттилоъ дар бораи муҳоҷирон ҳифз мешавад: “Аммо хуб мешуд, ки ин иттилоъ дар Тоҷикистон ҳам дастрас мебуданд. Одамон дар кишвари худ медиданд, ки барояшон ворид шудан ба Русия мамнӯъ аст. Аксарияти муҳоҷирон фурсати дуруст кардани санадҳоро пайдо намекунанд ва то охир ҳамин гуна ғайриқонунӣ кор мекунанд”.
Ӯ ба суоли ин ки барои кор омадан ба Русия пули зиёд лозим аст, гуфтааст: “Барои билет 12-13 ҳазор ва илова ба ин иҷозатномаи кор, имтиҳон ва маълумотномаи тиббӣ. Барои ҳамаи ин 60-70 ҳазор рубл масраф мешавад. Афзун бар ин муҳоҷир бояд ҳар моҳ барои иҷозатнома 860 рубл бипардозад. Барои хона пул медиҳад. Барои ҳамин дар як утоқ 2-3 нафар зиндагӣ мекунанд”.
Ёқубҷон Умаров дар бораи касбияти муҳоҷирон гуфтааст: “Ҳоло дар Тоҷикистон курсҳои зиёде роҳандозӣ шудаанд, ки ҷавононро пеш аз рафтан ба муҳоҷират корҳои сохтмонӣ омӯзонанд. Курсҳои забон ҳам зиёданд. Аммо, бештари одамон бидуни ҳеч кадом таҷриба меоянд. Мо аз ҷониби худ бисёр мехоҳем, ки масъал ҳал ва танзим шавад. Мехоҳем, ки одамон на ба хости худ, балки бо дархост биёянд. Мо онҷо як оҷонсӣ ҳам дорем, ки дар заминаи пайдо кардани кор дар кишварҳои дигар фаъолият мекунад. Мо мехоҳем баро онҳо дархост фиристем, ки чанд нафар, аз рӯи кадом ихтисос барои мо лозим аст. Ва инҷо метавон онҳоро қабул кард ва барои расмӣ кардани санадҳояшон кумак кард. Ҳамин гуна як пешниҳод дорем. Аммо, ҳоло ба хотири буҳрон дархости мо кам шуд ва ин кор анҷом нашуд”.
Умаров аз воқеаҳои нохуш дар сохтмонҳо ёд карда гуфтааст бачаҳо бе бандҳои эҳтиётӣ кор мекунанд. Намехоҳанд вақташон дар бастани он сарф шавад. Фикр мекунанд зуд корашон мекунанд, аммо... Ба суоли магар мақомоти масъул тафтиш намекунанд, ҷавоб дода, ки “ҳар замоне ки воқеа шуд ҳамон вақт шурӯъ ба тафтиш мекунанд. Вале ҳоло бештар тафтиш мекунанд. Реҷаи корро тафтиш мекунанд. Ду соат кор ва боз қисмати истироҳат. Бе каска ба маҳалли сохтмон роҳ намедиҳанд. Албатта, технологияи кор тӯли 20 сол хеле тағйир кардааст. Ҳоло хиштро бо даст намебаранд”.