Маҳбуби ГАНҶААЛӢ
Дар торнамоҳои марбут ба мусиқии тоҷикӣ ному насаби сарояндаву унвони суруд маъмулан бо калимаву ибораҳое монанди “ҳайвонай”, “тенҷи бадай” ва “хар”-у “девонашай” иваз шудаанд.
Дар интернет шумораи сурудҳое, ки ҷои ному насаби хонанда ва унвони он вожаву ибораҳои “навбаромад” навишта шудааст, дар ҳоли афзоиш аст. Масан дар торнамоҳои мусиқӣ таронаҳоеро бо номи “Гуш кнен Хари бадай”, “Тенҷи бад хондай”, “Ана ира рэп меган харрай” ва “ҳайвонай” кам нестанд. Бештари чунин сурудҳо ба жанри рэп рост меоянд. “Харакай” як рэп дар бораи он ки бой нест, танҳо ронандаи такси асту бо “трафрет”-и “8”-у “3” ва бо ивази 3 сомонӣ мусофир мекашад. "Мезанм таксӣ дар барм баклашкаи чоюм”,-мегӯяд ин рэпсаро. “Паҳҳҳҳ Хари Бадай” аз қиссаи ҷавоне нақл мекунад, ки “пешаш шишаи арақ хотира менависад” ва “Хари бадай гушот меҷунба” “нолиши дил”-е аз ғами “асалак” аст...
Аммо аҷибаш он аст, ки на ҳамаи сурудҳо бо чунин номҳо тоҷикӣ ҳастанд. Масалан, вақте сурудеро бо номи “ҳайвонай” боз кардам, маълум шуд, таронаи Ҷенифер Лопес будааст. “Я чи хар хондай” бошад, суруди ҳиндиест, ки ахиран дар Тоҷикистон ҳаводори зиёд дораду аз нуқтаҳои фиттафурӯшӣ пайваста садо медиҳад. “Хари бад мехона барои тов додан” бошад, як суруди туркӣ ва “Хари бадай” таронаи “Прошу вернись”-и Хасбулат Раҳмонов аст.
Бар илова оҳангҳое низ бо ин номҳо пайдо мешаванд, монанди “НОВИНКА!!! БАРОИ ГУДОК ХАРИ БАДАЙ-2014” ва аммо барои онҳое ки мошин доранд тавсия мешавад, “ҳайвонай барои Мошин”-ро “скачать” кунанд.
Аслан, бо чунин номҳо дар сайтҳои мусиқӣ ҷой кардани таронаҳо барои зиёд кардани теъдоди шунавандаҳои ин сурудҳо аст, зеро кайҳост, вожаҳои “хар” дақиқтараш “хаааар”, “ҳайвооон” ва “девонааашай” ба ҷои “хуб”, “беҳтарин” ва “олӣ” истифода мешаванд. Ин номҳо таваҷҷуҳи бештари ҷавононро зуд ба худ мекашад ва сурудҳое бо чунин унвонҳо дар қатори зиёдҳифзшудаҳоянд. Танҳо сурудҳое дар формати МР3 нестанд, ки номи онҳо иваз шудааст. Даҳҳо навори видеоӣ ва клипҳое низ дар интернет вомехӯранд, ки ҳамчун “хари бадай” ва “девонашай” муаррифӣ гардидаанд.
То имрӯз ба ҷуз як овозхони тоҷик, дигар касе ба чунин номгузориҳо дар интернет вокуниш нишон надодааст. Ҳабиб Ҳакимов, овозхони гуруҳи “Фарзин” чанд вақт пештар дар саҳифаи Фейсбукаш даъват карда буд, дигар нисбат ба эҷоду таронаҳояш аз калимаи “хааааар” истифода накунанд: “Мефаҳмам, ки барои бисёре аз Шумо хар рамзи зебоӣ ва лирика шудааст, аммо “ХАРИ БАДАЙ” мафҳуми аблаҳона аст! Хоҳиш мекунам, онро ба эҷод ва таронаҳои ман нисбат надиҳед. Сурудҳоямро бо меҳнат ва аз таҳти дил таҳия мекунам. ДАР БОҒИ ҲАЙВОНОТ СУРУД ЭҶОД НАМЕКУНАМ!”.
Як сарояндаи дигар, ки хоҳиш кард номаш бурда нашавад, гуфт, эътирози онҳо фоидае надорад, зеро онҳое ки номи сурудҳоро тағйир медиҳанд, ба қавли ӯ “аҳли фаҳм” нестанд ва хоҳишу дархосту даъват ҳам ба онҳо корагар намешавад: “Агар онҳо одамони бофаҳму бомаърифат бошанд, ин корро намекунанд. Ҳеч нафаре аз аҳли фаҳм бо эҷоди як каси дигар, ки баробари фарзанд барояш азиз аст, чунин беэҳтиромӣ намекунад. Аз ин хотир на эътироз фоида дорад ва на хоҳишу даъват”.
Бештари афроде, ки ному насаби сароянда ва унвони сурудҳоро тағйир медиҳанд дар сомонаҳои мусиқӣ бо ному насаби худ сабти ном нашудаанд. Аҷиб аст, ҳеч яке аз онҳо ки таронаҳоро ба қавлашон ба хотири “маҳбуб” шудан “хар”-у “ҳайвон” ном мегузоранд, дар интихоби номи дуруғини худ аз ин калимаҳо истифода накардаанд...