Халил Қаюмзод: “Маскаве, ки мешинохтам, дигар аст” (Блог)
Халил ҚАЮМЗОД
Мумкин аст, ин навиштаро як навъ носталжи, хотира ва ё қиёскунӣ номид.
Ҳанӯз дар даврони кӯдакӣ бо аҳли хонавода чанд муддат дар Маскав зиндагӣ кардем. Ман ҳанӯз синфи якумро тамом накарда, ба пойтахти Русия рафтем ва дар он ҷо натавонистам ба таҳсил идома диҳам. Вале дар хона дарс мехондам. Баъзе ҳуҷҷатҳо барои дохил шудани ман ба мактаб лозим буд, ки онҳоро надоштам.
Аввали солҳои навадуми асри гузашта буд. Ҷанги шаҳрвандӣ дар Тоҷикистон, бӯҳрони иқтисодӣ дар Русия. Дӯсти аввалини руси ман Костя шуд. Ӯ дар ҳамсоягӣ бо мо мезист. Баъзан ӯ ба хонаи мо меомаду баъзан ман бо хонаи онҳо мерафтам. Бозӣ мекардем, дендибозӣ. То ҳол намедонам номи пурраи ӯ чӣ тавр аст. Шояд Константин бошад. Мо самимӣ дӯстӣ мекардем, на расмӣ.
Як рӯз, вақте бо Костя дар майдони пеши хона футболбозӣ мекардем, калонсолон омаданду хоҳиш карданд, ки майдонро холӣ намоем. Онҳо аз ман пурсиданд, ки ҳаводори тими куҷо ҳастам? Ман ҳайрон будам, ки чӣ ҷавоб диҳам. Дубора пурсиданд, ки тарафдори тими мунтахаби футболи Русия ҳастӣ, ё Аргентина? Гуфтам, тарафдори Аргентина. Онҳо ханда карданду гуфтанд, ки дуруст, Аргентина дар футболбозӣ қавитар аст. Аммо барои чӣ бошад, ки дар бобати хоккей напурсиданд. Чун Русия дар хоккейбозӣ қавӣ аст ва футбол чандон бозии русӣ нест, чун иқлими Русия дигар аст.
Ману Костя тақрибан ними Маскавро тай намудем. Касе аз ман хавотир намешуд. Ҳатто он замон телефонҳои мобилӣ ҳам набуданд. Ҳама дар хона бовар доштанд, ки ман ба хона тансиҳату солим бармегардам.
Костя палаву шарбати хонагии моро дӯст медошт, ман карамшӯрбои онҳоро...
Ман Маскавро ёд дорам, Маскави меҳрубон ва аммо... чиркинро. Ҳама гирду атрофи шаҳр пур аз пораҳои нону партовҳо буданд. Ёд дорам, чӣ тавр мо дар назди дарё бозӣ мекардем. Дар он ҷо ҷавонон хушҳолӣ мекарданду занону мардони пир якдигарро оғӯш кашида, дар харакҳо менишастанд.
Вақте мо ба Ватан баргаштанӣ шудем, ёд дорам, чӣ тавр зор-зор ҳамсоягони мо мегиристанд. Ин як саҳнаи хеле самимӣ ва дилнишин буд.
Калон шудам, дубора ба Маскав рафтам. То он дам ҳам ба Маскав мерафтам, аммо барои ду-се рӯз ва ё аз ин ҳам камтар. Ҳар саҳар, пеш аз он ки ба кор равам, медидам, чӣ гуна ҳаммилатони ман кӯчаҳоро рӯбучин карда, аз ифлосӣ тоза мекарданд. Ин дафъа ҳам дар наздикии дарё мезистам. Назди дарёи “Маскав”. Ҳар бегоҳ берун мебаромадаму назди он дарё менишастам ва гоҳо дониста он ҷо чанд боқимондаи сигорро ба қуттиҳо мепартофтам. Ва саҳар он ҷо тоза мешуд, мисли дирӯз. Он ҷо ҳаммилатони худамро дидам, ки кӯчаву хиёбонҳои Русияро тоза мекарданд. Аммо Маскав мисле, ки худаш набуд. Мардумаш бадқаҳр, бадрафтор, худи шаҳр пурсадову асабонӣ менамуд.
Ҳамчунин, онҷо ман ҳаммилатонамро дидам, ки ба эҷодкорӣ, илм, тиҷорат ва сиёсат машғул буданд. Ёд дорам, чӣ тавр солгарди шоири тоҷик, Мӯъмин Қаноатро дар Хонаи Миллатҳои шаҳри Маскав ҷашн гирифтем. Ёд дорам, сарояндагони тоҷикро, ки бо барномаҳои консертӣ ба Маскав меомаданд.
Аммо Маскав дигар шудааст. Ҳар рӯз ҳаммилатони ман дар он ҷо бо мушкилу беҳуқуқӣ рӯбарӯ мешаванд. Маскави меҳрубон ба ман хиёнат кард? Куҷоӣ, Маскави меҳрубони ман? Ман Маскави кунуниро намешиносам...